Bí quyết làm giàu "độc lạ" của nông dân Bắc Ninh từ loại quả vô cùng quen thuộc

Từ hộ nghèo đến thoát nghèo nhờ cây trồng mới

Ở xã Nghĩa Phương (tỉnh Bắc Ninh), nhiều nông dân đã tìm thấy hướng đi mới từ cây na, loại cây ăn quả vốn gắn bó hàng chục năm qua với vùng đất này. Câu chuyện của chị Hoàng Thị Phúc, 44 tuổi, ở thôn Nghè là một minh chứng. Trước đây, gia đình chị thuộc diện cận nghèo, kinh tế chủ yếu phụ thuộc vào cây lúa. Năm 2003, sau chuyến đi làm ăn tại Quảng Ninh, chị Phúc mang giống na về trồng thử và nhận thấy giá trị kinh tế cao hơn lúa. Từ đó, chị quyết định chuyển đổi đất ruộng sang đất đồi để chuyên canh cây na, diện tích hiện nay khoảng 8 sào. Nhờ thu hoạch 2 vụ mỗi năm, có thời điểm chị thu về tới 150 triệu đồng, chính thức thoát khỏi cảnh cận nghèo.

Không chỉ chị Phúc, chị Bế Thị Hoa ở thôn Suối Ván cũng có hành trình tương tự. Cách đây 24 năm, vợ chồng chị thuộc diện hộ nghèo, cuộc sống rất chật vật. Khoảng 20 năm trước, chị bắt đầu trồng na với diện tích nhỏ, dần dần mở rộng lên 2 mẫu. Đến nay, mỗi năm chị Hoa thu hơn chục tấn na, mang lại nguồn thu khoảng 300 triệu đồng. Chị chia sẻ: “Gia đình tôi đổi đời nhờ cây na, từ hộ nghèo đã vươn lên khá giả. Không chỉ gia đình tôi, nhiều hộ trong thôn cũng thay đổi cuộc sống từ loại cây này”.

Những câu chuyện thực tế này phản ánh rõ vai trò của cây na trong phát triển kinh tế hộ gia đình. Từ một loại cây trồng bổ sung, na đã trở thành cây chủ lực, giúp nông dân địa phương có cơ hội thoát nghèo và làm giàu bền vững.

Hướng phát triển bền vững cho nông dân

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hường – Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Nghĩa Phương, cây na đã bén rễ tại địa phương hàng chục năm, góp phần thay đổi đời sống của nhiều hộ nông dân. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, chính quyền địa phương đã khuyến khích người dân mở rộng diện tích theo tiêu chuẩn VietGAP và áp dụng phương pháp sản xuất hữu cơ.

Ngoài yếu tố khí hậu, địa chất phù hợp, nông dân Nghĩa Phương còn tích cực đổi mới kỹ thuật. Một điểm nổi bật là kỹ thuật đốn tỉa sau thu hoạch và thụ phấn bổ sung. Nhờ đó, mùa thu hoạch được kéo dài, giảm tình trạng na chín rộ cùng lúc, hạn chế thương lái ép giá. Đây cũng là xã đầu tiên trong tỉnh áp dụng phương pháp thụ phấn bổ sung cho na.

Bên cạnh sản xuất, việc tiêu thụ na cũng được chú trọng. UBND xã đã triển khai nhiều hoạt động quảng bá thương hiệu: thành lập hợp tác xã sản xuất na dai, xây dựng quy chế quản lý chỉ dẫn địa lý, dán tem truy xuất nguồn gốc QR Code, in bao bì nhận diện. Đến nay, toàn xã đã có 105 ha được chứng nhận VietGAP. Từ năm 2021, sản phẩm na dai Nghĩa Phương được công nhận OCOP 3 sao, nâng tầm giá trị trên thị trường.

Hiện xã Nghĩa Phương có hơn 1.000 ha trồng na, chiếm gần 50% diện tích na toàn tỉnh Bắc Ninh. Sản lượng chính vụ ước đạt khoảng 8.000 tấn quả mỗi năm. Cây na không chỉ mang lại thu nhập ổn định mà còn giúp định hình thương hiệu nông sản đặc trưng của địa phương. Từ một loại cây trồng từng được trồng thử nghiệm, đến nay na đã trở thành cây trồng chủ lực, gắn với quá trình chuyển đổi kinh tế nông nghiệp và nâng cao đời sống của nông dân miền núi Bắc Ninh.