Bị lừa chuyển tiền, ngân hàng hỗ trợ tra soát và phong tỏa tài khoản như thế nào?
Khi bị lừa chuyển tiền, phản ứng trong vài giờ đầu là yếu tố quyết định. Ngân hàng và công an có thể hỗ trợ tra soát, phong tỏa tài khoản nếu người bị hại báo kịp thời.
Quy trình làm việc với ngân hàng khi phát hiện bị lừa
Thời gian gần đây, các vụ lừa đảo chuyển tiền qua ngân hàng gia tăng nhanh với nhiều thủ đoạn tinh vi, gây thiệt hại nặng nề cho người dùng. Trong hầu hết các vụ việc, nạn nhân tự nguyện chuyển tiền cho kẻ gian nên việc thu hồi lại rất phức tạp. Tuy nhiên, nếu trình báo sớm cho ngân hàng và cơ quan công an, vẫn có cơ hội phong tỏa tài khoản và thu hồi toàn bộ hoặc một phần số tiền bị chiếm đoạt.
Theo quy định, các ngân hàng có trách nhiệm hỗ trợ khách hàng tra soát và tạm khóa tài khoản thụ hưởng khi nhận được yêu cầu hợp lệ. Trong nhiều trường hợp, thời gian “vàng” để cứu giao dịch chỉ tính bằng giờ, nếu phản ứng nhanh, khả năng phong tỏa và hoàn tiền sẽ cao hơn nhiều lần.
Ngay khi phát hiện dấu hiệu bị lừa, người bị hại cần liên hệ khẩn với hotline ngân hàng hoặc chi nhánh gần nhất để được hỗ trợ tạm khóa giao dịch.
Bước 1: Cung cấp thông tin giao dịch đầy đủ
Người bị hại cần cung cấp:
Họ tên, số tài khoản và giấy tờ tùy thân hợp lệ.
Thông tin tài khoản nhận tiền (tên, số tài khoản, ngân hàng thụ hưởng).
Số tiền, thời điểm giao dịch, nội dung chuyển khoản.
Biên lai, sao kê hoặc ảnh chụp màn hình giao dịch.
Bước 2: Ngân hàng tiến hành tra soát và phong tỏa tài khoản
Nếu cùng hệ thống ngân hàng, ngân hàng sẽ kiểm tra, tạm khóa tài khoản thụ hưởng, đồng thời báo cáo cơ quan công an khi có yêu cầu.
Nếu khác ngân hàng, đơn vị chuyển tiền sẽ gửi yêu cầu hỗ trợ thu hồi đến ngân hàng nhận. Ngân hàng thụ hưởng sau đó tra soát và phối hợp cung cấp thông tin chủ tài khoản cho cơ quan chức năng.
Lưu ý: Càng báo sớm, khả năng phong tỏa càng cao. Kẻ gian thường rút hoặc tẩu tán tiền ngay sau khi nhận chuyển khoản.
Bước 3: Trình báo cơ quan công an
Sau khi báo ngân hàng, người bị hại cần đến công an địa phương để lập biên bản trình báo hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Hồ sơ cần có:
Căn cước công dân/CMND.
Sao kê giao dịch và các bằng chứng (tin nhắn, hình ảnh, nội dung chuyển tiền).
Công an sẽ tiếp nhận tin báo, xác minh và phối hợp với ngân hàng để phong tỏa tài khoản nghi vấn. Ngoài ra, người dân có thể gọi đường dây nóng của Cục Cảnh sát Hình sự – Bộ Công an (0692 345 860) để được hướng dẫn thêm.
Cơ quan chức năng khẳng định, chỉ ngân hàng và công an mới có thẩm quyền phong tỏa, điều tra giao dịch lừa đảo. Người bị hại tuyệt đối không nên tin vào các quảng cáo “dịch vụ thu hồi tiền”, “mở khóa tài khoản” hay “xử lý nhanh” trên Facebook, Zalo, vì đây cũng là chiêu trò lừa đảo lần hai. Khi chuyển thêm tiền cho các đối tượng này, nạn nhân có nguy cơ mất tiền thêm một lần nữa và lộ thêm thông tin cá nhân.
Những thủ đoạn lừa đảo phổ biến hiện nay
Các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng đa dạng và tinh vi, nhắm vào cả người trẻ lẫn người cao tuổi:
- Giả danh người quen trên mạng xã hội để vay tiền hoặc nhờ chuyển khoản.
- Giả mạo cơ quan công an, thuế, viện kiểm sát gọi điện yêu cầu “xác minh tài khoản”.
- Giả danh ngân hàng, tổng đài, sàn thương mại điện tử, gửi tin nhắn kèm đường link giả mạo để đánh cắp thông tin đăng nhập.
- Sử dụng công nghệ deepfake (video, giọng nói giả) để tạo lòng tin, đặc biệt trong các vụ “người thân gặp nạn”, “cần tiền gấp”.
- Lập website giả mạo cổng thuế, bảo hiểm, hoặc giả danh shipper, giáo viên, đồng nghiệp nhằm tạo tình huống khẩn cấp để ép nạn nhân chuyển tiền.
Điểm chung của các chiêu trò này là đánh vào tâm lý vội vàng, tin tưởng hoặc sợ hãi, khiến nạn nhân chuyển tiền ngay mà không kiểm chứng.
Nguyên tắc phòng tránh lừa đảo chuyển khoản
Để bảo vệ tài sản, người dùng nên ghi nhớ:
- Không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, mật khẩu ngân hàng cho bất kỳ ai.
- Không nhấp vào đường link lạ trong tin nhắn, email hoặc mạng xã hội.
- Xác minh kỹ thông tin khi nhận cuộc gọi hoặc tin nhắn vay tiền từ người quen.
- Không tham gia “đầu tư sinh lời nhanh”, “việc nhẹ lương cao” hay các dự án chưa được xác minh.
Sự bình tĩnh và cảnh giác chính là “lá chắn” hữu hiệu nhất giúp người dùng bảo vệ tài khoản và danh tính số của mình.
Theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” bị khởi tố khi số tiền chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên, hoặc dưới 2 triệu nhưng gây hậu quả nghiêm trọng, tái phạm hoặc chiếm đoạt phương tiện kiếm sống của người bị hại.
Như vậy, dù số tiền nhỏ, người dân vẫn có quyền trình báo để cơ quan chức năng điều tra, phong tỏa tài khoản và thu hồi tài sản nếu còn khả năng. Trong thời đại giao dịch số bùng nổ, lừa đảo chuyển khoản có thể xảy ra với bất kỳ ai.