Bạn có biết: Con người và quả chuối có tới 60% giống nhau

Con người và sự tương đồng di truyền với chuối

Bạn có biết rằng con người và chuối có tới 60% DNA giống nhau? Thông tin tưởng chừng như một giai thoại hài hước, nhưng thực chất là phát hiện khoa học nghiêm túc được khẳng định bởi nhiều công trình nghiên cứu di truyền học. DNA là ngôn ngữ chung của sự sống, tồn tại trong mọi sinh vật từ vi khuẩn, thực vật cho đến động vật bậc cao. Cùng sử dụng bốn nucleotide cơ bản (A, T, C, G), DNA là bản thiết kế lưu giữ và truyền đạt thông tin sự sống qua nhiều thế hệ.

Chính vì thế, dù khác biệt về hình thái, cơ thể con người vẫn có một tỷ lệ lớn gen tương đồng với loài cây tưởng chừng chẳng liên quan như chuối. Tuy nhiên, cần hiểu đúng “60% giống nhau” không có nghĩa bộ gen của hai loài là bản sao y hệt, mà chỉ ra rằng cả hai chia sẻ nhiều gen nền tảng, có nguồn gốc tiến hóa chung, đảm nhận các chức năng thiết yếu trong tế bào.

Theo Viện Nghiên cứu Bộ gene người (Mỹ), cả chuối và con người đều có những gene kiểm soát sự nhân đôi DNA, sửa chữa hư hại, tổng hợp enzyme cho quá trình chuyển hóa năng lượng, và điều chỉnh chu kỳ tế bào. Đặc biệt, các gene này còn giúp tế bào phản ứng trước áp lực từ môi trường. Đây là cơ sở giải thích vì sao các sinh vật trên Trái Đất dù khác biệt về hình dáng vẫn cùng vận hành dựa trên một nền tảng di truyền chung.

Ý nghĩa khoa học và triết lý từ sự tương đồng giữa con người và các loài

Khi mở rộng so sánh, sự tương đồng không chỉ dừng lại ở chuối. Các loài động vật có vú gần gũi hơn như tinh tinh chia sẻ tới 98–99% DNA với con người, chuột khoảng 85%, ruồi giấm cũng xấp xỉ 60%. Chính vì vậy, các loài này thường được lựa chọn làm mô hình nghiên cứu y học. Việc thử nghiệm trên chúng có thể phản ánh cơ chế sinh học ở người, từ đó hỗ trợ phát triển thuốc, điều trị bệnh.

Thậm chí, cây trồng như chuối cũng mang lại giá trị khoa học. Nhờ có gene tương đồng, chúng giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về cơ chế phản ứng của tế bào trước yếu tố môi trường, hay cách thức vận hành của hệ thống chuyển hóa năng lượng. Nhiều gene trong chuối liên quan đến tổng hợp protein có chức năng tương tự ở con người, minh chứng cho mối liên kết tiến hóa lâu dài.

Phát hiện về sự giống nhau ở cấp độ DNA giữa người và chuối mang nhiều ý nghĩa. Trước hết, nó giúp củng cố lý thuyết tiến hóa, cho thấy mọi sinh vật đều bắt nguồn từ một tổ tiên chung xa xưa. Về thực tiễn, các gene nền tảng chung mở ra khả năng ứng dụng trong y học và công nghệ sinh học, chẳng hạn nghiên cứu gene ở thực vật để tìm giải pháp chống bệnh tật hoặc hiểu sâu hơn về cơ chế bệnh lý ở người.

Ở góc độ triết lý, sự tương đồng này nhắc nhở rằng con người chỉ là một phần trong mạng lưới sự sống rộng lớn. Dù chúng ta phát triển những đặc điểm riêng biệt về trí tuệ, ngôn ngữ hay văn hóa, nhưng ở cấp độ di truyền, con người vẫn gắn kết mật thiết với muôn loài thông qua cùng một ngôn ngữ sự sống.