Ba tỉnh vô cùng đặc biệt: Hết sáp nhập lại chia tách trong lịch sử, là cửa ngõ của khu vực phía Bắc, danh lam thắng cảnh không đếm xuể
Ba tỉnh Ninh Bình, Nam Định và Hà Nam từng trải qua nhiều giai đoạn sáp nhập – chia tách hành chính trong lịch sử.
Trong lịch sử hành chính Việt Nam hiện đại, việc sáp nhập và chia tách các đơn vị hành chính cấp tỉnh không chỉ phản ánh thay đổi về quản lý mà còn là chiến lược nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hiệu quả. Tiêu biểu cho quá trình này là ba tỉnh thuộc Đồng bằng Sông Hồng: Ninh Bình, Nam Định và Hà Nam – từng có thời kỳ chung sống trong một thể thống nhất mang tên Hà Nam Ninh.
Ninh Bình – Vùng đất Cố đô
Ninh Bình có lịch sử lâu đời, là kinh đô Hoa Lư thời Đinh – Tiền Lê. Trải qua nhiều triều đại phong kiến, địa danh Ninh Bình chính thức được xác lập từ thời nhà Nguyễn. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Ninh Bình trở thành một tỉnh thuộc Khu 3, gồm thị xã Ninh Bình và 6 huyện.
Đến ngày 27/12/1975, Ninh Bình sáp nhập với Nam Hà thành tỉnh Hà Nam Ninh. Tuy nhiên, ngày 26/12/1991, Quốc hội ra nghị quyết chia lại tỉnh, tái lập Ninh Bình với tư cách là tỉnh riêng, chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/4/1992.
Hiện nay, Ninh Bình là tỉnh có nền kinh tế phát triển tương đối ổn định, nổi bật với Di sản văn hóa – thiên nhiên thế giới Tràng An. Năm 2024, GRDP toàn tỉnh tăng 8,52%, GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 96 triệu đồng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng dịch vụ – công nghiệp – nông nghiệp.
Nam Định – Vùng đất phát tích vương triều và sự phát triển công nghiệp
Nam Định từng là địa bàn trọng yếu thời phong kiến, nơi phát tích của nhà Trần. Trải qua các giai đoạn chia tách hành chính, từ năm 1965 đến 1996, Nam Định nhiều lần sáp nhập với Hà Nam, rồi hợp nhất thành Hà Nam Ninh cùng Ninh Bình.
Ngày 6/11/1996, Nam Định được tái lập lại từ tỉnh Nam Hà (trước đó là Nam Định – Hà Nam). Từ đó đến nay, Nam Định khẳng định vị trí là một trong những trung tâm công nghiệp – dịch vụ ở khu vực Đồng bằng sông Hồng.
Năm 2024, GRDP Nam Định tăng 10,01%, quy mô kinh tế ước đạt 113.329 tỷ đồng, GRDP bình quân đầu người đạt gần 60 triệu đồng. Cơ cấu kinh tế tiếp tục giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, tăng mạnh công nghiệp và dịch vụ.
Hà Nam – Tỉnh tái lập trẻ với thành tích tăng trưởng nổi bật
Hà Nam là đơn vị hành chính cấp tỉnh được thành lập từ cuối thế kỷ XIX, chính thức hình thành năm 1890. Trong kháng chiến chống Pháp, tỉnh có những biến động địa giới lớn, từng có thời gian sáp nhập với Nam Định, Ninh Bình để tạo thành các tỉnh mới như Nam Hà, Hà Nam Ninh.
Sau 32 năm sáp nhập – chia tách, ngày 6/11/1996, tỉnh Hà Nam được tái lập. Đến nay, Hà Nam vươn lên mạnh mẽ với thành tích tăng trưởng kinh tế ấn tượng. Năm 2024, GRDP tỉnh đạt hơn 56.116 tỷ đồng, tăng 10,93%, đứng thứ 4 toàn quốc và thứ 2 khu vực đồng bằng sông Hồng. GRDP bình quân đầu người cao nhất trong ba tỉnh, đạt gần 110 triệu đồng/người.
Cơ cấu kinh tế Hà Nam hiện tập trung vào công nghiệp – xây dựng, giảm tỷ trọng nông nghiệp. Đây là địa phương có tiềm năng lớn về phát triển các khu công nghiệp, thu hút FDI và công nghiệp phụ trợ.