Apple thua kiện tại Anh, đối mặt nguy cơ bồi thường 2 tỷ USD cho người dùng

Tòa phán Apple thu phí “quá mức và không công bằng”

Ngày 23/10, Tòa Phúc thẩm về vấn đề cạnh tranh (CAT) tại Anh ra phán quyết rằng Apple đã lạm dụng vị thế thống lĩnh thị trường, áp đặt mức phí “quá cao và không công bằng” đối với các nhà phát triển ứng dụng trong nhiều năm.

Theo nội dung phán quyết, hành vi của Apple diễn ra từ tháng 10/2015 đến cuối năm 2020, trong giai đoạn hãng kiểm soát gần như toàn bộ thị trường phân phối ứng dụng trên iPhone và iPad thông qua App Store. Mức phí hoa hồng 30% mà Apple thu từ các nhà phát triển và người dùng bị tòa xem là “hành vi độc quyền hạn chế cạnh tranh”.

CAT khẳng định, khoản phí cao bất hợp lý này đã được chuyển thẳng vào giá bán ứng dụng và dịch vụ, khiến người dùng iPhone, iPad tại Anh phải trả nhiều hơn so với mức giá công bằng. Do đó, người tiêu dùng trong vụ kiện này được phép yêu cầu hoàn tiền cùng với tiền lãi.

Phán quyết này là đòn giáng mạnh vào mô hình doanh thu của Apple, đồng thời mở đường cho vụ kiện tập thể đòi bồi thường thiệt hại lên đến 1,5 tỷ bảng Anh (tương đương 2 tỷ USD).

Ngay sau khi phán quyết được công bố, Apple ra thông cáo bác bỏ cáo buộc, khẳng định hãng “luôn tuân thủ nghiêm ngặt các quy định cạnh tranh của Vương quốc Anh” và cho biết sẽ nộp đơn kháng cáo lên cấp tòa cao hơn.

Vụ kiện tập thể lớn nhất nhắm vào App Store tại châu Âu

Vụ kiện bắt đầu từ năm 2021 do tiến sĩ Rachael Kent, giảng viên Kinh tế số tại King’s College London, đại diện hàng chục triệu người dùng iPhone và iPad tại Anh đệ đơn kiện. Bà Kent cáo buộc Apple lạm dụng hệ sinh thái đóng khi buộc các nhà phát triển chỉ được phân phối ứng dụng thông qua App Store, đồng thời ép người dùng thanh toán qua hệ thống của hãng để hưởng hoa hồng tối đa.

Theo đơn kiện, mức phí 30% mà Apple thu từ mỗi giao dịch trong App Store là cao hơn đáng kể so với các đối thủ như Google hay Samsung, làm tăng chi phí và kìm hãm đổi mới trong ngành. “Người tiêu dùng đang phải trả thêm hàng tỷ bảng mỗi năm vì sự độc quyền này”, bà Kent nói.

CAT cho biết, khoảng 19,6 triệu người dùng tại Anh có thể đủ điều kiện nhận khoản bồi thường tập thể trị giá 1,5 tỷ bảng Anh nếu tòa xác định mức thiệt hại cụ thể trong phiên điều trần dự kiến diễn ra vào tháng 11 tới.

Các chuyên gia pháp lý nhận định, đây là vụ kiện cạnh tranh lớn nhất từ trước đến nay nhắm vào App Store của Apple tại châu Âu, tương tự các vụ kiện chống độc quyền đang diễn ra ở Mỹ và Liên minh châu Âu.

Trong những năm qua, Apple liên tục đối mặt sức ép pháp lý từ nhiều quốc gia về hành vi độc quyền nền tảng. Năm 2023, Ủy ban châu Âu phạt Apple 1,8 tỷ euro vì hạn chế nhà phát triển ứng dụng âm nhạc quảng bá dịch vụ ngoài App Store. Tại Mỹ, Bộ Tư pháp cũng đang điều tra liệu Apple có cố tình gây khó khăn cho các nhà phát triển bằng chính sách khắt khe và phí cao hay không.

Dù Apple vẫn là công ty có giá trị vốn hóa cao nhất thế giới (trên 3.000 tỷ USD), nhưng chuỗi rắc rối pháp lý liên quan đến App Store đang đe dọa mô hình lợi nhuận cốt lõi của hãng. Doanh thu từ dịch vụ App Store và gói đăng ký chiếm hơn 22% tổng doanh thu toàn cầu của Apple, tương đương hàng chục tỷ USD mỗi quý.

“Phán quyết của CAT là lời cảnh tỉnh cho các nền tảng công nghệ lớn rằng họ không thể tự đặt luật lệ cho thị trường,” – chuyên gia pháp lý Tim Cross, Đại học Oxford, nhận định.