3 yếu tố quan trọng cần biết trước khi xuống tiền với nhóm cổ phiếu được săn đón nhất dịp cuối năm

Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công với quy mô chưa từng có. Năm 2025, kế hoạch chi ngân sách cho hạ tầng đạt tới 829.400 tỷ đồng, tương đương hơn 32 tỷ USD, được kỳ vọng trở thành “động cơ kép” vừa thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt mức 8% hoặc cao hơn, vừa mở ra cơ hội lớn cho nhóm doanh nghiệp xây dựng và hạ tầng niêm yết trên sàn chứng khoán.

Tính đến tháng 9, tỷ lệ giải ngân mới đạt 15–20% kế hoạch, song dòng vốn đang dồn mạnh vào các dự án giao thông trọng điểm, tạo lực kéo rõ rệt cho nhóm cổ phiếu liên quan. Tuy nhiên, cơ hội này không đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối. Nhà đầu tư cần nắm vững ba yếu tố then chốt để chọn đúng doanh nghiệp, tránh “sóng ảo” và rủi ro tiềm ẩn.

Sức khỏe tài chính của doanh nghiệp

Trong một lĩnh vực mà dòng tiền thường bị chi phối bởi chu kỳ dự án dài và giải ngân chậm, sức khỏe tài chính chính là điểm tựa của doanh nghiệp. Một chỉ báo quan trọng là khối lượng hợp đồng chuyển tiếp, phản ánh giá trị công việc đã ký nhưng chưa thực hiện. Chẳng hạn, Coteccons hiện nắm gần 37.000 tỷ đồng backlog, trong khi Vinaconex ghi nhận khoảng 25.000 tỷ đồng. Đây là nguồn doanh thu ổn định cho giai đoạn 1–3 năm tới, giảm bớt lo ngại về sự biến động giá cổ phiếu.

Ngoài ra, cấu trúc tài chính cũng cần được xem xét. Trong ngành xây dựng, nợ vay thường chiếm từ 50–70% tổng tài sản, nhưng tỷ lệ an toàn thường dưới 60%. Coteccons nổi bật khi duy trì mức nợ thấp nhờ dòng tiền khỏe, qua đó tránh áp lực thanh khoản khi giải ngân bị chậm trễ. Việc kiểm soát nợ hợp lý giúp doanh nghiệp duy trì vị thế cạnh tranh ngay cả khi lãi suất biến động.

Khoản phải thu cũng là yếu tố không thể bỏ qua, bởi cơ chế “làm trước, thu sau” khiến con số này luôn lớn. Chất lượng và khả năng thu hồi các khoản này quyết định sự an toàn của bảng cân đối kế toán. Vinaconex là ví dụ rõ nét khi hợp tác với những chủ đầu tư uy tín, từ đó giảm thiểu rủi ro nợ xấu và giúp lợi nhuận ròng quý gần nhất tăng gấp bốn lần so với cùng kỳ.

Năng lực thực thi là thước đo cạnh tranh trong cuộc đua thầu

Giữa hàng trăm nhà thầu, không phải ai cũng đủ năng lực để bước vào cuộc đua giành những gói thầu trọng điểm. Khả năng thực thi trở thành thước đo phân định ranh giới giữa doanh nghiệp dẫn đầu và kẻ chạy sau.

Một lợi thế rõ rệt là tiềm lực tài chính khi doanh nghiệp nắm trong tay lượng tiền mặt dồi dào sẽ tạo được sự tin tưởng từ phía cơ quan quản lý khi có thể tự ứng vốn triển khai dự án. Cuối quý III năm nay, Coteccons sở hữu hơn 2.300 tỷ đồng tiền mặt, nhờ đó liên tiếp thắng thầu những dự án FDI quy mô lớn như nhà máy Lego hay Foxconn. Đây không chỉ là minh chứng cho khả năng tài chính mà còn giúp công ty củng cố vị thế trên bản đồ xây dựng công nghiệp.

Song song với tài chính, uy tín và kinh nghiệm thi công là “vốn liếng mềm” không thể thay thế. Vinaconex từng khẳng định thương hiệu qua hàng loạt dự án cao tốc Bắc – Nam cũng như những gói thầu nghìn tỷ tại sân bay Long Thành. Chính kinh nghiệm xử lý các dự án phức tạp, có tính chất quốc gia đã giúp doanh nghiệp này liên tục được lựa chọn cho các gói thầu lớn tiếp theo.

Động lực thúc đẩy giá cổ phiếu từ bối cảnh vĩ mô

Trong mọi chu kỳ, bối cảnh vĩ mô luôn là chất xúc tác quan trọng. Chính phủ đã khẳng định mục tiêu giải ngân toàn bộ 829.400 tỷ đồng vốn năm 2025. Dù những tháng đầu tiến độ còn chậm, nhưng chỉ đạo từ Thủ tướng đã tạo sức ép để các bộ, ngành và địa phương đẩy nhanh tiến độ. Lịch sử cho thấy, mỗi khi tỷ lệ giải ngân tiến sát 95% kế hoạch trở lên, giá cổ phiếu xây dựng thường có nhịp tăng 20–30%.

Điều đáng chú ý hơn cả là loạt dự án hạ tầng quy mô quốc gia. Cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2 với tổng chiều dài hơn 700 km dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025, phân bổ hàng trăm nghìn tỷ đồng cho nhiều nhà thầu. Sân bay Long Thành cũng đang bước vào giai đoạn thi công cao điểm với các hạng mục đường băng và nhà ga.

Xa hơn nữa, tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, dự án được ước tính có tổng vốn tới 67 tỷ USD, dự kiến khởi công từ năm 2026, hứa hẹn tạo việc làm và dòng vốn khổng lồ cho cả thập kỷ. Đây chính là những động lực mang tính dài hạn, đảm bảo cho nhóm cổ phiếu xây dựng – hạ tầng có dư địa tăng trưởng bền vững.

Nhận diện rủi ro và chiến lược đầu tư

Tiềm năng tăng trưởng không đồng nghĩa với việc con đường đầu tư sẽ bằng phẳng. Ngành xây dựng và hạ tầng vốn luôn đối diện nhiều rủi ro. Chậm giải phóng mặt bằng có thể khiến chi phí đội lên và tiến độ chậm lại, trong khi thay đổi chính sách như Luật Đất đai cũng tiềm ẩn nhiều bất định. Giá vật liệu như thép, cát, xi măng biến động mạnh sẽ bào mòn biên lợi nhuận. Đặc biệt, sự thiếu hụt lao động tay nghề cao càng làm gia tăng áp lực chi phí.

Một rủi ro khác là thanh khoản. Chu kỳ thu tiền kéo dài khiến doanh nghiệp dễ bị căng thẳng dòng tiền nếu quản lý không tốt hoặc hợp tác với đối tác thiếu uy tín. Đây là lý do vì sao nhà đầu tư cần chọn doanh nghiệp có kinh nghiệm xử lý vấn đề này, giống như cách Vinaconex từng vượt qua nhiều vướng mắc tại dự án Long Thành.

Để biến cơ hội thành lợi nhuận, nhà đầu tư cần có chiến lược rõ ràng. Trước hết, hãy ưu tiên doanh nghiệp đầu ngành với nền tảng tài chính vững chắc và backlog lớn, chẳng hạn Coteccons hay Vinaconex. Đây là những cái tên hội tụ đủ ba yếu tố: hợp đồng chuyển tiếp dồi dào, tỷ lệ nợ ở mức an toàn và kinh nghiệm triển khai dự án trọng điểm.

Thứ hai, thời điểm đầu tư rất quan trọng. Quý IV thường là giai đoạn giải ngân tăng tốc, tiến sát mục tiêu cả năm, và cũng là thời điểm cổ phiếu nhóm này có xu hướng tăng mạnh. Lựa chọn nắm giữ đúng nhịp sẽ giúp tối ưu hóa lợi nhuận ngắn hạn.

Cuối cùng, danh mục cần đa dạng hóa. Thay vì chỉ tập trung vào doanh nghiệp xây dựng, nhà đầu tư nên phân bổ thêm vào nhóm vật liệu xây dựng hoặc hạ tầng công nghiệp gắn với vốn FDI. Cách tiếp cận này giúp giảm thiểu rủi ro tập trung và tận dụng tốt hơn dòng vốn đầu tư công lan tỏa sang nhiều ngành.

Năm 2025 hứa hẹn sẽ là năm bùng nổ của đầu tư công tại Việt Nam, với quy mô vốn chưa từng có và loạt dự án trọng điểm được đẩy nhanh. Nhóm cổ phiếu xây dựng – hạ tầng vì thế đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá. Tuy nhiên, để thành công, nhà đầu tư cần tỉnh táo phân tích sức khỏe tài chính, năng lực thực thi và bối cảnh vĩ mô, đồng thời quản trị tốt rủi ro. Chỉ khi đó, cơ hội từ “làn sóng đầu tư công” mới thực sự biến thành lợi nhuận bền vững.