Ngôi chùa được phong Sắc tứ cuối cùng: Nửa cung đình Huế, nửa Tây Nguyên nắng gió
Giữa phố núi Buôn Ma Thuột, một ngôi chùa vừa mang hơi thở cung đình Huế vừa thấm đẫm bản sắc Tây Nguyên, là điểm đến tâm linh và văn hóa đặc biệt của Đắk Lắk.
Ngôi chùa đầu tiên nơi phố núi Buôn Ma Thuột
Chùa Sắc tứ Khải Đoan tọa lạc trên đường Phan Bội Châu, trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột. Đây là ngôi chùa Phật giáo đầu tiên được xây dựng trên dải đất Tây Nguyên đầy nắng gió. Người dân địa phương thường gọi chùa bằng nhiều tên khác nhau: chùa Lớn, chùa Tỉnh Hội, nhưng tên chính thức là “Sắc tứ Khải Đoan”.
Ngôi chùa được khởi dựng năm 1951 theo nguyện vọng của Đoan Huy Hoàng Thái Hậu Hoàng Thị Cúc – thân mẫu vua Bảo Đại. Hai năm sau, nhân lễ an vị lạc thành nhà Hậu Tổ, vua Bảo Đại đã ban sắc phong cho chùa. Dưới triều Nguyễn, “Sắc tứ” là danh hiệu đặc biệt do vua ban, dành cho những ngôi chùa có tầm vóc lớn, quy mô đồ sộ và vị trí quan trọng.
Tên gọi “Khải Đoan” kết hợp từ tên vua Khải Định và Hoàng Thái Hậu Đoan Huy – như một cách tưởng niệm, đồng thời khẳng định sự bảo trợ của hoàng gia đối với Phật giáo nơi đây. Từ năm 1953 đến nay, chùa đã trải qua nhiều lần trùng tu (2012, 2015) nhưng vẫn giữ được linh hồn cổ kính ban đầu.
Kiến trúc giao thoa giữa cung đình và nhà dài Ê Đê
Điểm độc đáo của chùa Khải Đoan nằm ở phong cách kiến trúc. Chùa được thiết kế theo hình chữ “Tam”: phía trước là cổng tam quan uy nghi, giữa là chánh điện, sau cùng là nhà hậu tổ.
Chính điện là hạng mục nổi bật nhất, mang sự hòa quyện tinh tế giữa hai nền văn hóa. Nửa trước được xây dựng theo kiểu nhà dài của đồng bào Ê Đê – rộng rãi, vững chãi, mái thoải thoáng. Nửa sau mang phong cách cung đình Huế với những chi tiết trang trí cầu kỳ, thanh nhã. Toàn bộ không gian được nâng đỡ bởi những cột gỗ lim to lớn, chắc chắn, tạo cảm giác uy nghiêm.
Trong chánh điện, tượng Phật Thích Ca bằng đồng cao 1,1m đặt trang trọng trên đài sen gỗ quý. Các đường nét chạm khắc trên bệ sen được các nghệ nhân thực hiện công phu, mang giá trị nghệ thuật đặc sắc.
Bên trái chánh điện là điện thờ Quán Thế Âm Bồ Tát, được xây dựng năm 1970, góp phần làm phong phú đời sống tín ngưỡng của Phật tử địa phương.
Màu nâu trầm của gỗ cùng hệ thống điêu khắc tinh xảo – từ hình ảnh Đức Phật, La Hán, Bồ Tát cho đến hoa văn Phật giáo – tạo nên vẻ cổ kính và trang nghiêm.
Không chỉ là ngôi chùa cổ đầu tiên của Đắk Lắk, chùa Sắc tứ Khải Đoan còn là trung tâm sinh hoạt Phật giáo quan trọng của vùng Tây Nguyên. Với khuôn viên rộng rãi, nhiều cây xanh và tiểu cảnh, nơi đây trở thành không gian tĩnh lặng để Phật tử và du khách tìm về an yên.
Ngày nay, chùa là một trong những điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch Buôn Ma Thuột. Du khách đến đây không chỉ được chiêm bái, cầu nguyện mà còn có cơ hội chiêm ngưỡng sự hòa quyện hài hòa giữa kiến trúc cung đình và văn hóa bản địa Ê Đê.
Trong dòng chảy lịch sử, chùa Khải Đoan vẫn giữ nguyên giá trị tinh thần và nghệ thuật kiến trúc độc đáo, trở thành biểu tượng cho sự giao thoa văn hóa – tôn giáo giữa miền Trung và Tây Nguyên. Với người dân địa phương, chùa không chỉ là nơi nương tựa tâm linh mà còn là minh chứng cho quá trình phát triển Phật giáo trên cao nguyên nắng gió.