VCCI kiến nghị bỏ quy định hoãn xuất cảnh với chủ sở hữu hưởng lợi khi doanh nghiệp nợ thuế

Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) vừa được đưa ra lấy ý kiến có bổ sung quy định mới tạm hoãn xuất cảnh đối với cá nhân là “chủ sở hữu hưởng lợi” trong trường hợp doanh nghiệp chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng quy định này không phù hợp và kiến nghị cơ quan soạn thảo bỏ khỏi dự thảo.

Theo Luật Doanh nghiệp, chỉ cần nắm từ 25% vốn điều lệ đã được coi là chủ sở hữu hưởng lợi, bất kể có tham gia điều hành hay không. Trong khi đó, chủ sở hữu hưởng lợi chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp hoặc cổ phần, chứ không chịu trách nhiệm vô hạn đối với các nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp. Vì vậy, việc áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh cho nhóm đối tượng này được đánh giá là quá rộng và có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền tự do đi lại, đặc biệt với các cá nhân không trực tiếp điều hành.

VCCI cho rằng mục đích của biện pháp hoãn xuất cảnh là gây sức ép để người quản lý, điều hành doanh nghiệp hoàn tất nghĩa vụ thuế. Nếu mở rộng sang cả chủ sở hữu hưởng lợi, quy định sẽ đi chệch mục tiêu, đồng thời làm giảm tính hấp dẫn của môi trường đầu tư. Nhà đầu tư nước ngoài có thể e ngại rót vốn khi đối diện nguy cơ bị hạn chế xuất cảnh chỉ vì doanh nghiệp góp vốn chưa nộp thuế.

Thực tế, cơ quan thuế đã có nhiều biện pháp cưỡng chế hiệu quả như phong tỏa tài khoản, dừng sử dụng hóa đơn, kê biên hoặc đấu giá tài sản. Theo VCCI, những công cụ này đủ mạnh, trong khi tạm hoãn xuất cảnh chỉ nên áp dụng đặc thù và đúng đối tượng.

Ngoài vấn đề trên, VCCI cũng lưu ý đến nguy cơ “khoảng trống pháp lý” trong quản lý thuế thu nhập cá nhân. Hiện Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định trách nhiệm khấu trừ của tổ chức chi trả, nhưng trong dự thảo sửa đổi Luật này và cả dự thảo Luật Quản lý thuế đều chưa thấy nhắc đến. VCCI đề nghị Bộ Tài chính phối hợp với Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí để thống nhất, đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Một bất cập khác liên quan đến nghĩa vụ thuế khi doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản. Dự thảo quy định hồ sơ khai thuế phải nộp trong vòng 45 ngày kể từ thời điểm xảy ra sự kiện. Tuy nhiên, trên thực tế, doanh nghiệp vẫn buộc phải duy trì hoạt động ở mức tối thiểu để hoàn tất thủ tục với cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế, từ đó phát sinh thêm chi phí, hóa đơn và thuế đầu vào. VCCI đề nghị bổ sung cơ chế xử lý cụ thể cho tình huống này, tránh làm tăng gánh nặng cho doanh nghiệp.

Theo VCCI, các góp ý không chỉ nhằm đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư và doanh nghiệp, mà còn hướng tới việc xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định và hấp dẫn hơn cho cả nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Khánh Linh