Trung Quốc ra mắt AI “giống não người” đầu tiên: Nhanh gấp 100 lần, không cần chip Nvidia
Viện Khoa học Trung Quốc giới thiệu SpikingBrain 1.0 – AI “giống não người” đầu tiên, chạy nhanh gấp 100 lần và hoạt động trên chip MetaX nội địa.
Cơ chế hoạt động lấy cảm hứng từ não bộ
Trong bối cảnh Mỹ ngày càng siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip AI tiên tiến, Trung Quốc bất ngờ tạo dấu ấn với SpikingBrain 1.0 – mô hình ngôn ngữ lớn “giống não người” đầu tiên trên thế giới. Sản phẩm do Viện Tự động hóa thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) phát triển, hứa hẹn mở ra một kỷ nguyên mới cho trí tuệ nhân tạo.
Điểm khác biệt quan trọng giữa SpikingBrain 1.0 và các mô hình AI phổ biến như ChatGPT nằm ở cơ chế xử lý dữ liệu. Thay vì kích hoạt toàn bộ mạng lưới khi xử lý thông tin, SpikingBrain chỉ “đánh thức” những neuron cần thiết. Cơ chế này mô phỏng cách bộ não con người hoạt động, giúp tiết kiệm năng lượng, tăng tốc độ phản hồi và giảm đáng kể chi phí vận hành.
Theo báo cáo công bố trên kho nghiên cứu mở arXiv, mô hình này có thể học từ lượng dữ liệu huấn luyện ít hơn 2% so với các hệ thống thông thường nhưng vẫn duy trì hiệu suất cao. Trong một số thử nghiệm, SpikingBrain 1.0 đã phản hồi đoạn văn bản dài tới 4 triệu token nhanh hơn 100 lần so với các mô hình AI tiêu chuẩn. Đây là một bước tiến vượt bậc trong xử lý văn bản lớn – lĩnh vực vốn đòi hỏi khả năng tính toán mạnh mẽ và tốn kém.
Dù chỉ sử dụng khoảng 150 tỷ token dữ liệu huấn luyện, SpikingBrain 1.0 vẫn đạt hiệu quả tương đương nhiều mô hình mã nguồn mở nổi bật trên thị trường. Điều này khiến giới nghiên cứu đặc biệt quan tâm, bởi nó cho thấy cách tiếp cận lấy cảm hứng từ não bộ có thể tối ưu hóa hiệu suất mà không cần khối lượng dữ liệu khổng lồ.
Sức mạnh từ chip MetaX, bước đi chiến lược của Trung Quốc
Một trong những điểm nhấn lớn nhất của SpikingBrain 1.0 là việc hệ thống này hoạt động hoàn toàn trên chip MetaX nội địa, thay vì GPU Nvidia vốn thống trị thị trường AI toàn cầu. MetaX được phát triển như một giải pháp thay thế, giúp Trung Quốc giảm sự phụ thuộc vào công nghệ Mỹ trong bối cảnh căng thẳng thương mại và công nghệ ngày càng gay gắt.
Ông Li Guoqi, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết SpikingBrain 1.0 được thiết kế để tối ưu khả năng vận hành trên chip MetaX, mở ra triển vọng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như phân tích hồ sơ y tế, xử lý văn bản pháp lý, mô phỏng khoa học hay thậm chí quản lý dữ liệu lớn trong công nghiệp.
Các thử nghiệm cho thấy, khi chạy trên hàng trăm chip MetaX, SpikingBrain có thể vận hành ổn định nhiều tuần liền với mức tiêu thụ năng lượng thấp hơn đáng kể so với hệ thống dùng GPU cao cấp. Đây được coi là minh chứng rõ ràng cho khả năng “thoát phụ thuộc” vào Nvidia của Trung Quốc, đồng thời đặt nền móng cho việc phát triển hệ sinh thái AI dựa trên phần cứng nội địa.
Theo các chuyên gia, nếu được triển khai rộng rãi, công nghệ này có thể trở thành bước ngoặt chiến lược, giúp Trung Quốc củng cố vị thế trong cuộc đua AI toàn cầu. Không chỉ dừng ở hiệu suất vượt trội, SpikingBrain 1.0 còn khẳng định khả năng xây dựng mô hình AI quy mô lớn dựa trên nguồn lực nội địa – điều từng bị hoài nghi trong nhiều năm qua.