Công ty phần mềm sa thải 80% nhân viên vì chống đối không dùng AI
Khi phần lớn nhân sự chống đối AI, CEO IgniteTech buộc phải sa thải hàng trăm người và tái cơ cấu toàn diện. Câu chuyện cho thấy mặt trái của “cơn sốt AI” trong doanh nghiệp.
“Thứ Hai AI” và cuộc kháng cự bất ngờ
Ngay từ năm 2023, Eric Vaughan, CEO công ty phần mềm IgniteTech, tin rằng AI tạo sinh sẽ mang đến sự thay đổi mang tính sống còn. Trong khi nhiều người vẫn đang quan sát thận trọng, ông lại cảm thấy cấp bách: “Nếu không thích nghi nhanh, kể cả những công ty mạnh nhất cũng có thể biến mất”.
Vaughan lập tức hành động. Ông công bố chiến lược mới: mọi hoạt động trong công ty sẽ xoay quanh AI. IgniteTech mạnh tay chi cho đào tạo, mua bản quyền công cụ AI, mở lớp viết câu lệnh, mời chuyên gia huấn luyện. Thậm chí, mỗi thứ Hai trở thành “Ngày AI”, nhân viên chỉ được làm dự án AI, không được gọi điện khách hàng, cũng không động đến ngân sách.
Thế nhưng, kỳ vọng sớm biến thành thất vọng. Dù 20% quỹ lương được dồn vào chương trình đào tạo, kết quả lại vấp phải sự chống đối. Nhân viên không chỉ chần chừ mà còn phá hoại, từ chối học hoặc cố tình làm ra kết quả kém. Ngạc nhiên hơn, nhóm phản đối mạnh mẽ nhất lại chính là kỹ sư kỹ thuật, trong khi marketing và bán hàng lại cởi mở thử nghiệm.
“Có người thẳng thừng nói: Tôi sẽ không làm cái này đâu. Vì vậy, chúng tôi buộc phải nói lời chia tay”, Vaughan chia sẻ với Fortune. Trong vòng một năm, IgniteTech sa thải và thay thế hàng trăm nhân viên, tương đương 80% lực lượng lao động.
Tái cơ cấu toàn diện
Sau “cuộc thanh lọc” chưa từng có, Vaughan khởi động chiến dịch tuyển dụng quy mô lớn, tìm những “chuyên gia đổi mới AI”. Thibault Bridel-Bertomeu, người sau này trở thành Giám đốc AI của IgniteTech, là một trong những nhân sự chủ chốt được chiêu mộ.
Cơ cấu công ty đảo lộn hoàn toàn, về cơ bản mọi phòng ban đều báo cáo lên bộ phận AI, tạo thành một hệ thống chia sẻ kiến thức xuyên suốt. Việc này giúp tránh lặp lại công việc, tăng tốc độ triển khai sản phẩm.
Kết quả dần xuất hiện. Đến cuối năm 2024, IgniteTech ra mắt hai giải pháp AI đang chờ cấp bằng sáng chế, trong đó có Eloquens AI, nền tảng tự động hóa email. Từ một tổ chức khủng hoảng vì phản đối, công ty biến thành mô hình vận hành mới, đặt AI làm trung tâm.
Tài chính cũng khởi sắc, IgniteTech đạt doanh thu 9 chữ số, EBITDA gần 75%, đồng thời hoàn tất thương vụ mua lại lớn. Vaughan tự hào cho biết: “Chúng tôi có thể xây dựng sản phẩm mới chỉ trong 4 ngày, tốc độ không tưởng với cơ cấu cũ”.
Tuy nhiên, ông khẳng định mình không khuyến khích công ty khác “thay máu” đến 80% nhân sự. “Tôi không khuyến nghị chút nào. Đó là lựa chọn cực kỳ khó khăn và không hề là mục tiêu ban đầu”, ông nói.
Bài học từ Klarna, Ikea và cảnh báo toàn cầu
Theo báo cáo năm 2025 của WRITER, trung bình cứ ba nhân viên thì có một người “chủ động phá hoại” việc áp dụng AI, con số này tăng lên 41% ở thế hệ Y và Z. Nguyên nhân có thể do sợ bị thay thế, thất vọng với công cụ, hoặc chiến lược mập mờ từ lãnh đạo.
Trên thực tế, không phải doanh nghiệp nào cũng chọn cách cực đoan như IgniteTech. Klarna, công ty “mua trước trả sau” ở Thụy Điển, từng thay đội chăm sóc khách hàng bằng hàng trăm tác nhân AI hợp tác cùng OpenAI. Nhưng khi khách hàng bực bội với “bot non trẻ”, khoản lỗ quý đầu tiên của Klarna tăng gấp đôi. CEO buộc phải điều chỉnh quan điểm.
Trong khi đó, Ikea chọn hướng tiếp cận “lấy con người làm trọng tâm”. Họ dùng AI để tự động hóa nhiệm vụ đơn điệu, từ đó nhân viên có thêm thời gian cho công việc mang giá trị cao hơn. Cách làm này được đánh giá bền vững hơn vì giúp người lao động chủ động hợp tác thay vì phản kháng.
Các lãnh đạo công nghệ cũng nhiều lần cảnh báo. Jensen Huang, CEO Nvidia từng phát biểu: “Bạn không mất việc vào tay AI, nhưng sẽ mất việc vào tay người biết dùng AI”. Còn Luis von Ahn, CEO Duolingo nhấn mạnh AI chỉ là công cụ, giúp nhân viên làm nhanh và tốt hơn, thay vì thay thế hoàn toàn.