Động thái bất ngờ của ông Trump sau khi nới lỏng lệnh cấm chip AI
Trong một động thái mới nhất, Tổng thống Trump đã cho phép Nvidia tiếp tục bán một loại chip AI quan trọng cho thị trường Trung Quốc.
Sau nhiều năm siết chặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, quyết định "bật đèn xanh" cho chip H2O của Nvidia được cho là nhằm giữ các công ty Trung Quốc trong hệ sinh thái công nghệ Mỹ. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã gọi con chip này là một rủi ro an ninh và khuyến khích các doanh nghiệp trong nước không sử dụng, phản ánh sự tự tin ngày càng tăng vào năng lực tự chủ công nghệ của mình.
Nước đi toan tính của hai siêu cường
Chip H20 được Nvidia thiết kế riêng như một phiên bản "hạ cấp" để lách các lệnh cấm vận trước đó của chính quyền Biden, vốn ngăn chặn việc xuất khẩu các bộ xử lý AI hiệu năng cao.
Lập luận của chính quyền Trump khi bãi bỏ lệnh cấm là do H20 vốn đã "lỗi thời" so với các chip đầu bảng như H100 hay Blackwell. Nước cờ này tuân theo chiến lược được CEO Nvidia Jensen Huang ủng hộ: bán cho Trung Quốc một sản phẩm đủ tốt để giữ họ phụ thuộc vào hệ sinh thái phần mềm CUDA của Mỹ, thay vì đẩy họ vào con đường tự phát triển một hệ sinh thái riêng.
Dù bị Bắc Kinh công khai tỏ thái độ lạnh nhạt, chip H20 vẫn được các công ty công nghệ Trung Quốc săn đón. Nguyên nhân nằm ở những khác biệt kỹ thuật sâu sắc và điểm yếu cố hữu của chip "cây nhà lá vườn".
Đối thủ chính của H20 tại Trung Quốc là chip Ascend 910B của Huawei. Khi so sánh về sức mạnh tính toán thô (một thước đo hiệu năng quan trọng), Ascend 910B có thể ngang ngửa, thậm chí vượt trội H20 ở một số tác vụ nhất định.
Tuy nhiên, 'gót chân Achilles' của con chip này nằm ở băng thông bộ nhớ (HBM), đóng vai trò như một siêu xa lộ vận chuyển dữ liệu giữa bộ nhớ và lõi xử lý.
Các mô hình AI lớn có hàng tỷ tham số, đòi hỏi một luồng dữ liệu khổng lồ và liên tục trong quá trình huấn luyện. Nếu băng thông bộ nhớ thấp, các lõi xử lý dù mạnh đến đâu cũng sẽ bị "bỏ đói" dữ liệu, gây ra tình trạng nghẽn cổ chai và làm chậm đáng kể tốc độ huấn luyện.
Đây chính là điểm yếu chí mạng của Trung Quốc. Nhà sản xuất HBM hàng đầu của họ, CXMT, vẫn đi sau các công ty đầu ngành như SK Hynix (Hàn Quốc) hay Micron (Mỹ) khoảng 3 đến 4 năm về công nghệ. Hơn nữa, việc tích hợp chip xử lý và các chồng HBM lên cùng một đế, một công nghệ được gọi là đóng gói tiên tiến (advanced packaging), cũng là một thách thức lớn mà Trung Quốc chưa thể làm chủ.
Vì vậy, dù sức mạnh tính toán có thể so sánh được, kiến trúc cân bằng giữa xử lý và bộ nhớ của H20, cùng với hệ sinh thái phần mềm CUDA trưởng thành, vẫn khiến nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn mà chip nội địa chưa thể thay thế hoàn toàn.
Cuộc đua tự chủ và sự dịch chuyển quyền lực
Dù vẫn còn tồn tại những điểm yếu, không thể đánh giá thấp sự tiến bộ chóng mặt của ngành bán dẫn Trung Quốc. Nhiều năm bị siết chặt kiểm soát xuất khẩu đã vô tình trở thành chất xúc tác mạnh mẽ nhất cho nỗ lực tự cung tự cấp của Bắc Kinh.
Các lệnh cấm vận đã tạo ra một thị trường nội địa khổng lồ cho các nhà sản xuất thiết bị và chip Trung Quốc, một cơ hội mà trước đây họ không bao giờ có được khi phải cạnh tranh với các ông lớn toàn cầu.
Hãng nghiên cứu Bernstein dự đoán rằng tỷ lệ chip AI tự sản xuất tại Trung Quốc sẽ tăng vọt từ 17% vào năm 2023 lên 55% vào năm 2027.
Chính CEO Nvidia Jensen Huang cũng phải thừa nhận sức mạnh của đối thủ: "Không còn nghi ngờ gì nữa, Huawei là một trong những công ty công nghệ đáng gờm nhất thế giới… Trung Quốc đang bám sát phía sau chúng ta."
Cuộc đua công nghệ AI giờ đây đã bước vào một giai đoạn mới, gay cấn và khó lường hơn bao giờ hết.