Tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam sẽ băng qua vùng đất từng có 139 biệt thự cổ dành riêng cho giới thượng lưu Pháp

Khi nhịp tàu xuyên dãy Trường Sơn, Bạch Mã mở cửa đón bước chân trở lại

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, dài 1.541 km, khổ ray tiêu chuẩn 1.435 mm, tốc độ thiết kế tối đa 350 km/h với 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa, đang dần thành hình sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, tổng vốn dự kiến lên tới 1,7 triệu tỷ đồng (khoảng 67 tỷ USD).

Trên hành trình băng qua 20 tỉnh, thành – từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP.HCM). Thừa Thiên Huế là một trong những điểm dừng mang đậm dấu ấn chiều sâu lịch sử và cảnh quan rừng – biển hiếm có. Chỉ cách TP Huế chừng 40 km, Vườn quốc gia Bạch Mã mở ra như một bức tranh sơn thủy sống động, nơi rừng nguyên sinh, biệt thự Pháp cổ và mây trắng hòa quyện tạo nên một di sản tự nhiên – văn hóa đầy mê hoặc.

Bạch Mã – nơi giấc mơ nghỉ dưỡng Pháp vẫn còn vọng lại giữa đại ngàn

Từ năm 1925, người Pháp đã nhắm đến Bạch Mã như một vùng khí hậu lý tưởng để phát triển thành khu nghỉ dưỡng cao cấp. Đỉnh Bạch Mã cao 1.400m, quanh năm mát mẻ với nhiệt độ trung bình 20°C, được ví như “tiểu Đà Lạt” của miền Trung.

Năm 1936, sau hàng loạt khảo sát và quy hoạch, người Pháp cho xây dựng 139 biệt thự kiểu Pháp cùng hệ thống tiện ích thời thượng như bưu điện, nhà dòng, trường học, sân chơi… trên diện tích hơn 300 ha rừng. Khu nghỉ mát Bạch Mã khi ấy từng được xếp vào hàng bảy khu nghỉ dưỡng đẳng cấp nhất Đông Dương, sánh ngang với Sa Pa, Tam Đảo, Đà Lạt.

Giới thượng lưu Pháp, quan lại nhà Nguyễn, thương gia Huế từng lui tới đây mỗi mùa hè, tránh cái nóng miền xuôi để ẩn mình giữa biển mây, nghe tiếng thông reo, uống rượu vang trên hành lang biệt thự hướng ra thác đổ.

Biệt thự Đỗ Quyên, Vọng Hải Đài – di sản của một thời vương giả

Ngày nay, khi du khách băng qua rừng rậm Bạch Mã, những cái tên Đỗ Quyên, Kim Giao, Cẩm Tú, Bảo An… không chỉ là tên hoa, mà là những biệt thự cổ lặng lẽ giữa rừng. Một số đã được phục dựng, đón khách du lịch sinh thái, nhưng phần lớn vẫn nằm đó, bị cỏ dại, rêu phong phủ kín.

Những khung cửa gỗ xập xệ, hành lang rộng hun hút, mái ngói đỏ cong vút dưới lớp rêu xanh – tất cả tạo nên một cảm giác vừa bí ẩn, vừa quyến rũ, như thể bạn đang bước vào một thước phim cổ điển Pháp giữa rừng già Việt Nam.

Đặc biệt, từ Vọng Hải Đài – đài ngắm cảnh nổi tiếng từng phục vụ tầng lớp tinh hoa – có thể phóng tầm mắt ra toàn cảnh vùng đồi núi trùng điệp đổ dài về phía biển Đông. Vào ngày nắng đẹp, mây trắng vờn dưới chân, xa xa là Huế mờ ảo, bên kia là đầm Lập An lấp loáng ánh bạc – một khung cảnh mê hoặc khó quên.

Những phế tích kể lại thời hoàng kim và biến cố

Sau thời gian huy hoàng, năm 1945, quân Nhật chiếm đóng Bạch Mã, biến nơi đây thành căn cứ quân sự. Cả khu nghỉ dưỡng bị bỏ hoang, đường đi bị rừng già lấp kín, các biệt thự nhanh chóng rơi vào cảnh hoang phế. Hơn nửa thế kỷ qua, nhiều công trình đã sụp đổ, số còn lại sống lặng lẽ giữa mây mù, gió núi và những loài chim rừng văng vẳng gọi nhau qua từng mùa.

Tuy nhiên, chính sự cô lập ấy đã giúp Bạch Mã trở thành “hộp bảo tàng sinh học” hiếm hoi của Việt Nam. Hệ sinh thái kéo dài từ đỉnh núi đến tận biển Đông, trải dài sang cả biên giới Việt – Lào, với hàng ngàn loài thực vật, động vật quý hiếm, trong đó nhiều loài đặc hữu, nhiều loài đang được bảo tồn.

Trở lại Bạch Mã bằng nhịp tàu thần tốc – nơi du lịch sinh thái hòa cùng lịch sử

Khi tàu cao tốc Bắc – Nam đưa du khách từ Đà Nẵng ra Huế chỉ trong hơn 30 phút, hành trình khám phá Vườn quốc gia Bạch Mã sẽ không còn là chuyến đi dài ngày, mà có thể trở thành một chuyến đi trong ngày đầy mê hoặc. Từ TP Huế, bạn chỉ mất chưa đến 1 giờ để băng qua những con đèo uốn lượn, đến với thế giới rừng – suối – biệt thự cổ của Bạch Mã.

Đây là nơi để lặn sâu vào thiên nhiên, tĩnh tâm giữa rừng rậm, cảm nhận lịch sử qua từng bức tường rêu phủ, và hít thở khí hậu nguyên sơ vốn từng được dành riêng cho giới thượng lưu xưa kia.

Kim Dung