Cao tốc Bắc - Nam: Nhà thầu trong nước cần liên hiệp lại

Được biết, vòng sơ tuyển 8 dự án thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam theo phương thức PPP đã nhận 60 hồ sơ của các nhà đầu tư trong đó có hơn 30 doanh nghiệp trong nước tham gia độc lập hoặc liên danh với doanh nghiệp nước ngoài.

Bàn về câu chuyện này, TS. Nguyễn Việt Hùng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý đấu thầu (nay là Cục Quản lý đấu thầu - Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho rằng để thực hiện một dự án lớn luôn đòi hỏi một nguồn lực kinh nghiệm, tài chính tương xứng - điều này không thể phản đối được. Vì vậy, nhà đầu tư trong nước nếu năng lực chưa đủ mạnh cần liên danh với nhau để cùng đấu thầu, cùng tham gia.

Tuy nhiên, Việt Nam là nước đang phát triển, năng lực tài chính của doanh nghiệp thua kém nhiều so với thế giới. Vì vậy, hồ sơ mời sơ tuyển, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư các dự án cao tốc Bắc - Nam phải hài hòa giữa các yêu cầu về năng lực theo chuẩn chung quốc tế và phù hợp với tình hình thực tế nhà đầu tư trong nước.

“Ngoài ra, Bộ Giao thông Vận tải hoàn toàn có thể đưa ra yêu cầu cấm tham gia với những nhà đầu tư nào đã thực hiện dự án hạ tầng tại Việt Nam làm đội vốn, thất thoát, ảnh hưởng xấu tới nền kinh tế”, TS Nguyễn Việt Hùng cho hay.

Ông Triệu Khắc Dũng, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án 6 (Bộ Giao thông Vận tải) nhận xét, nhiều nhà đầu tư lớn không mặn mà với các dự án BOT cao tốc Bắc - Nam vì việc thu hồi vốn chủ sở hữu rất khó khăn. Nhà đầu tư BOT bỏ ra nhiều vốn trong khi thời gian hoàn vốn dự án kéo dài, thông thường từ 15 - 28 năm.

Ví dụ như Vingroup hay Sungroup đầu tư các dự án giao thông tại Quảng Ninh, Hải Phòng vì tại đây các nhà đầu tư tham gia đã tính toán đến lợi ích tổng thể như bất động sản, hoạt động du lịch... mang lại, còn nếu chỉ tính việc đầu tư thu hồi vốn từ tiền thu phí thì có nhiều rủi ro từ các yếu tố lưu lượng xe, doanh thu bị sụt giảm…

Đại diện Vụ Đối tác công tư (PPP - Bộ Giao thông Vận tải) cho biết, theo Luật Đấu thầu và Nghị định 30/2015/NĐ-CP về quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư, dự án cao tốc Bắc - Nam thực hiện theo hình thức PPP phải đấu thầu quốc tế nên các tiêu chí tuyển chọn nhà đầu tư đều được xây dựng công khai, bình đẳng đối với tất cả các nhà đầu tư, không có tiêu chí nào có lợi hay hạn chế nhà đầu tư của nước này, nước kia.

Hơn nữa, tại Điều 5, Luật Đấu thầu nêu rõ, đối với các nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện các gói thầu ở Việt Nam phải liên danh hoặc sử dụng thầu phụ ở Việt Nam. Do vậy, để phát huy năng lực của các doanh nghiệp trong nước, Bộ Giao thông Vận tải đã đưa quy định của Điều 5, Luật Đấu thầu vào hồ sơ mời thầu để bắt buộc các nhà đầu tư nước ngoài khi trúng thầu phải liên danh hoặc sử dụng thầu phụ của Việt Nam thi công.

Hiện Bộ Giao thông Vận tải đã thuê hai đơn vị tư vấn giao dịch quốc tế là Deloitte và Ernst & Young tham gia hỗ trợ. Đây là các tư vấn có năng lực và kinh nghiệm hàng đầu thế giới, đã từng làm việc với rất nhiều nhà đầu tư quốc tế để cùng với Bộ Giao thông Vận tải đưa ra những quy định nhằm quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng, hạn chế thấp nhất tình trạng đội vốn, chậm tiến độ có thể xảy ra.

Văn Thắng