Tại hội thảo “Toàn cảnh thị trường vốn năm 2024 và triển vọng năm 2025” do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam phối hợp với Tạp chí Đầu tư Tài chính tổ chức (VietnamFinance), bà Tạ Thanh Bình - Tổng giám đốc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) đã cập nhật về tiến trình (TTCK) Việt Nam.
Hiện tại, Việt Nam đã đáp ứng 7/9 tiêu chí của để được nâng hạng lên thị trường mới nổi. Hai tiêu chí còn lại là gỡ bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (prefunding) và xử lý giao dịch không thành công (failed trade management).
| Bà Tạ Thanh Bình - Tổng giám đốc VSDC |
Đối với yêu cầu non-prefunding, việc ban hành của Bộ Tài chính nhằm bãi bỏ quy định ký quỹ bắt buộc cho nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) đã nhận được đánh giá tích cực. Các tổ chức tham gia thị trường đã thực hiện thận trọng, an toàn, không để xảy ra tình trạng thiếu tiền gây ảnh hưởng đến thanh toán.
Về tiêu chí xử lý giao dịch không thành công (failed trade management), giải pháp áp dụng cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) được xem là bước đi quan trọng. Luật Chứng khoán sửa đổi và các nghị định liên quan đang tạo cơ sở pháp lý để VSDC triển khai công ty con thực hiện chức năng CCP. Đây không chỉ là bước tiến trong việc nâng cao năng lực quản lý rủi ro thanh toán mà còn hướng tới đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe hơn của MSCI.
Thách thức và triển vọng nâng hạng
Theo TS. Tạ Thanh Bình, Việt Nam đã đạt 10/18 tiêu chí của MSCI Global, nhưng vẫn cần cải thiện ở một số tiêu chí quan trọng như giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL), mức độ tự do hóa thị trường ngoại hối, và khả năng cung cấp thông tin minh bạch. Nhiều giải pháp đang được triển khai, từ áp dụng công bố thông tin bằng tiếng Anh đến cải cách thể chế, nhằm chuẩn bị cho việc nâng hạng và duy trì vị thế sau khi được xếp hạng.
Bà Bình nhấn mạnh rằng, nếu TTCK Việt Nam được nâng hạng, dòng vốn đầu tư nước ngoài đổ về sẽ gia tăng đáng kể, tạo áp lực lên hệ thống giao dịch và bù trừ thanh toán. Ngoài ra, khả năng chuyển đổi ngoại tệ cũng là một thách thức lớn khi giao dịch tăng mạnh. Áp lực duy trì nâng hạng khi đã đạt tiêu chí xếp hạng mới cũng sẽ là một thách thức đối với các bên liên quan.
“Theo trao đổi từ phía FTSE Russell, các bộ điều kiện xếp hạng hoàn toàn có thể thay đổi khi cần thiết, khi có nhu cầu từ phía khách hàng lớn. Như vậy việc tiến tới xếp hạng, được xếp hạng và sau đó là duy trì xếp hạng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kỳ đánh giá hàng năm của các tổ chức quốc tế. Trường hợp các điều kiện ngày một thay đổi nhanh và nhiều, chúng tôi cần sẵn sàng cho việc kiến nghị thay đổi các quy định pháp lý phù hợp hơn, đồng thời kịp chỉnh sửa, bổ sung về mặt hệ thống khi cần thiết”, Tổng giám đốc VSDC khẳng định.
TS. Tạ Thanh Bình nhắc tới những trường hợp như thị trường chứng khoán Pakistan, từng được xếp hạng thị trường mới nổi nhưng sau đó bị xem xét hạ xuống mức cận biên do bất ổn chính trị và biến động lớn. Đây là bài học thực tế mà Việt Nam cần lưu ý để xây dựng kịch bản ứng phó phù hợp, đảm bảo duy trì sự ổn định và phát triển bền vững cho TTCK trong tương lai.
Đức Anh