Thực trạng thanh toán ở Việt Nam nhìn từ hình ảnh một người mua nhà nhưng trả bằng vàng và...bao tải tiền mặt. Nhiều chủ cửa hàng nhỏ vẫn có thói quen đến ngân hàng nhiều lần trong tuần, mang theo từng bao tiền to trên chiếc xe máy của mình.
Hiện nay, Chính phủ Việt Nam đang thúc đẩy người dân sử dụng các phương tiện thanh toán số, giảm lượng USD trong dân cố gắng khuyến khích người dân sử dụng đồng nội tệ. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc mang đến thẻ tín dụng, chuyển khoản ngân hàng và công cụ thanh toán số thay cho việc mang theo quá nhiều tiền mặt và vàng để mua hàng.
| Thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt – Vấn đề nằm ở văn hóa. Ảnh minh họa |
Đằng sau việc khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện thanh toán điện tử là băn khoăn của các cơ quan quản lý về chi phí in ấn tiền giấy và sự cần thiết phải có hồ sơ thanh toán minh bạch hơn để ngăn trốn thuế, rửa tiền – vấn đề ngày càng gia tăng khi nền kinh tế 237 tỷ USD này tiếp tục mở rộng đáng kể.
Sẽ còn nhiều điều phải làm khi mới chỉ có 31% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng và hơn 95% thanh toán hiện nay vẫn được thực hiện bằng tiền mặt và vàng.
"Vấn đề nằm ở văn hóa", ông Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia kinh tế, cố vấn cao cấp của ngân hàng NCB cho biết, điều đó đang kéo lùi Việt Nam. Chính phủ đã nhận ra rằng để có thể hội nhập, nền kinh tế dựa vào tiền mặt của Việt Nam cần phải thay đổi.
Tuy nhiên, Bloomberg cho rằng, vẫn cần thận trọng trong việc không sử dụng tiền mặt. Ví dụ từ Hàn Quốc là một cảnh báo nếu một xã hội xoay chuyển quá nhanh trong việc áp dụng thẻ tín dụng hàng loạt. Một cuộc đua thẻ tín dụng diễn ra từ đầu những năm 2000 đã dẫn đến những khoản nợ chồng chất của các hộ gia đình tại quốc gia này. Năm 2004, cứ 13 người Hàn Quốc lại có 1 người bị trả chậm nợ khoảng từ 3 tháng trở lên, 2/3 trong số đó vỡ nợ thẻ tín dụng.
Việt Nam đang bước vào cuộc cách mạng về thanh toán, dân số trẻ và nhiều người am hiểu công nghệ, với 70% sử dụng điện thoại thông minh sẽ dễ dàng tiếp cận hệ thống thanh toán điện tử - chủ yếu được cung cấp bởi các công ty khởi nghiệp trong nước.
Amazon, Alibaba và các công ty thương mại điện tử toàn cầu khác đã thành lập hoạt động tại Việt Nam, nơi doanh thu từ thương mại điện tử đã tăng lên 8 tỷ USD vào năm 2018. Tuy nhiên, mua hàng trực tuyến nhưng thanh toán hầu như vẫn bằng tiền mặt.
Trong khi đó, theo Standard Chartered, chỉ có 4,1% người Việt sở hữu thẻ tín dụng. Theo ông Alwaleed Alatabani - Chuyên gia tài chính của World Bank Bank tại Việt Nam, các nhà quản lý vẫn chưa đưa ra khung pháp lý đầy đủ cho việc sử dụng rộng rãi thanh toán di động hoặc thành lập các đại lý có thể thay thế cho các ngân hàng ở khu vực nông thôn – nơi đang rất thiếu dịch vụ ngân hàng.
Thu Hoài