Ba sai lầm khi ăn trái cây khiến gan thận người cao tuổi "kêu cứu" mỗi ngày
Trái cây là nguồn dinh dưỡng quý giá giúp người cao tuổi tăng đề kháng, cải thiện tiêu hóa và chức năng gan thận nhưng nếu ăn sai cách lại phản tác dụng.
Chọn trái cây tươi, loại bỏ ngay loại hư hỏng
Trái cây là "vị thuốc tự nhiên" giúp bổ sung vitamin, khoáng chất và chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, với người cao tuổi là đối tượng có hệ tiêu hóa và gan thận hoạt động kém hơn, chất lượng của trái cây quan trọng không kém số lượng.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người cao tuổi tuyệt đối không nên ăn trái cây đã hư hỏng, dập nát, lên men hoặc có mùi lạ, vì chúng có thể chứa độc tố từ nấm mốc, đặc biệt là aflatoxin – một chất gây tổn thương gan và có khả năng dẫn đến viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.
Khi cơ thể bước vào giai đoạn lão hóa, khả năng thải độc và tái tạo tế bào gan giảm mạnh, nên chỉ cần một lượng nhỏ độc tố cũng có thể gây tổn thương nghiêm trọng. Ngoài ra, trái cây hư còn dễ làm rối loạn tiêu hóa, gây đầy bụng, buồn nôn hoặc tiêu chảy.
Cách chọn đúng:
Ưu tiên trái cây có vỏ bóng tự nhiên, không bị nhăn, không có đốm đen hoặc nấm mốc; Chạm vào thấy chắc tay, không mềm nhũn hay chảy nước.
Với các loại quả như táo, cam, lê, nên rửa kỹ và ngâm nước muối loãng 10 phút trước khi dùng để loại bỏ vi khuẩn bám trên vỏ. Đặc biệt, nếu phát hiện một quả bị hỏng, hãy loại bỏ ngay khỏi rổ để tránh lây mốc sang quả khác.
Ăn lượng vừa phải, chia nhỏ trong ngày để giảm gánh nặng cho gan
Theo các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, gan và thận của người cao tuổi thường suy giảm từ 20–30% công suất hoạt động so với người trẻ. Vì vậy, việc ăn quá nhiều trái cây cùng lúc dù là loại tốt cho gan vẫn có thể gây “quá tải” chuyển hóa.
Các chuyên gia khuyến cáo: người cao tuổi chỉ nên ăn khoảng 200–300 gram trái cây mỗi ngày, tương đương 1–2 phần nhỏ, chia thành 2–3 lần.
Bác sĩ Trần Thanh Bình (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) lưu ý: “Một số loại trái cây chứa nhiều đường fructose như xoài, nhãn, sầu riêng, nếu ăn quá nhiều có thể khiến gan phải tăng cường chuyển hóa đường, dẫn đến tăng đường huyết và mỡ máu.”
Bên cạnh đó, nên đa dạng hóa trái cây trong ngày để bổ sung đủ nhóm chất:
Chuối, cam: Cung cấp kali, vitamin C, giúp điều hòa huyết áp, hỗ trợ thận.
Táo, lê: Giàu pectin, tốt cho hệ tiêu hóa và giảm cholesterol xấu.
Dưa hấu, thanh long: Giúp lợi tiểu, làm mát gan, hỗ trợ thải độc.
Nếu người cao tuổi có bệnh nền như tiểu đường hoặc gan nhiễm mỡ, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung các loại quả có hàm lượng đường cao.
Tránh trái cây chế biến sẵn: "Kẻ thù thầm lặng" của gan thận
Nhiều người lầm tưởng trái cây đóng hộp, nước ép công nghiệp hay mứt khô lành mạnh. Thực tế, đây là nhóm thực phẩm nên tránh nhất đối với người cao tuổi, đặc biệt là người có bệnh về gan hoặc thận.
Lý do là vì các sản phẩm chế biến sẵn thường chứa đường tinh luyện, siro ngô, chất bảo quản (như sodium benzoate, sulfite) và hương liệu nhân tạo, khiến gan phải hoạt động quá mức để giải độc. Nếu sử dụng lâu dài, gan có thể bị tổn thương, men gan tăng cao, thận bị suy giảm khả năng lọc.
Một số loại nước ép đóng chai còn mất hoàn toàn enzyme và chất xơ tự nhiên, khiến đường hấp thu vào máu nhanh, dễ gây tăng đường huyết và rối loạn mỡ máu ở người lớn tuổi.
Giải pháp an toàn: Ưu tiên trái cây tươi hoặc nước ép tự làm tại nhà; Không thêm đường tinh luyện; nếu muốn ngọt, có thể dùng một ít mật ong hoặc stevia; Uống ngay sau khi ép để giữ enzyme và vitamin.
Công thức gợi ý: ép 1 quả táo + 1 quả cam + vài lát chanh, giúp thanh lọc gan và cung cấp vitamin C dồi dào.
Thói quen nhỏ này giúp giảm gánh nặng cho gan, cải thiện tiêu hóa, hạn chế tích tụ độc tố và đặc biệt hữu ích cho người lớn tuổi có hệ bài tiết yếu.
Trái cây là "thực phẩm vàng" cho mọi lứa tuổi, nhưng với người cao tuổi, ăn đúng quan trọng hơn ăn nhiều.
Ba nguyên tắc “vàng” cần ghi nhớ: Chọn trái cây tươi, loại bỏ loại hư hỏng; Kiểm soát lượng ăn mỗi ngày, tránh ăn dồn dập; Nói không với trái cây chế biến sẵn, ưu tiên nước ép tự nhiên.
Tuân thủ ba lưu ý này không chỉ giúp gan thận hoạt động hiệu quả hơn, mà còn cải thiện giấc ngủ, tiêu hóa và làn da giúp người cao tuổi tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh, an nhiên mỗi ngày.