Nông dân Lào Cai biến rừng quế thành vườn thuốc, mang lại thu nhập tiền triệu mỗi ngày
Từ thử nghiệm nhỏ, nông dân Lào Cai đã tạo ra dược liệu quý, mang lại thu nhập cao.
Từ 700 m² thử nghiệm đến 1 ha cây dược liệu quý
Đầu những năm 2000, giữa vùng đất Đầm Hồng, phường Nam Cường (Lào Cai), nông dân Phạm Bá Chiến đã mạnh dạn thử nghiệm mô hình trồng cây khôi nhung dưới tán rừng quế. Ban đầu, ông chỉ có 1 ha trồng quế, nhưng nhờ nhạy bén với thị trường, ông nhận thấy khôi nhung là cây dược liệu quý, được sử dụng rộng rãi trong điều trị bệnh dạ dày, lại phù hợp sinh trưởng trong môi trường rừng ẩm.
Không ngại khó, ông Chiến đầu tư vốn mua giống khôi nhung, trồng thử trên 700 m² đất dưới tán quế. Những ngày đầu, ông vừa học hỏi kỹ thuật, vừa tự mày mò phòng trừ sâu bệnh. Nhờ kiên trì, mô hình sớm chứng minh hiệu quả, cây sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh và cho năng suất cao. Sau 4 năm, ông mở rộng toàn bộ diện tích lên 1 ha, đồng thời vận động nhiều hộ dân xung quanh cùng tham gia trồng khôi nhung, hình thành vùng trồng dược liệu quy mô nhỏ tại địa phương.
Theo ông Chiến, nếu chỉ trồng quế thì người dân phải chờ từ 7–10 năm mới thu hoạch, trong khi khôi nhung cho lứa đầu sau 6 tháng, và 2 tháng sau lại có thể thu tiếp.
“Đây là cây trồng giúp người dân có nguồn thu quanh năm, tận dụng được đất rừng mà không ảnh hưởng đến cây quế”, ông chia sẻ.
Hiện mỗi năm, gia đình ông thu hoạch khoảng 4 tấn lá tươi với giá bán 20.000–25.000 đồng/kg (lá tươi) và 150.000–160.000 đồng/kg (lá khô), mang về hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Ngoài việc canh tác, ông Chiến còn làm đầu mối thu mua sản phẩm cho khoảng 80 hộ dân trong khu vực (xã Cường Thịnh cũ), tổng diện tích 7 ha, góp phần ổn định đầu ra và tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng.
Cây dược liệu dưới tán rừng, hướng đi mới cho nông dân miền núi
Theo các cán bộ khuyến nông Lào Cai, khôi nhung là cây dược liệu có giá trị cao nhưng đòi hỏi điều kiện sinh trưởng đặc thù như độ ẩm cao, bóng râm vừa phải và đất tơi xốp. Việc trồng dưới tán quế giúp cây tận dụng được độ che phủ tự nhiên, hạn chế ánh nắng trực tiếp và giữ ẩm cho đất, tạo môi trường lý tưởng cho phát triển. Tuy nhiên, do sống trong môi trường ẩm, cây dễ bị bệnh đốm lá, thán thư và phấn trắng, đòi hỏi người trồng phải thường xuyên kiểm tra và xử lý bằng các biện pháp sinh học.
Để hỗ trợ nông dân, cán bộ kiểm lâm và khuyến nông thường xuyên tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh, giúp nâng cao năng suất và chất lượng dược liệu. Nhờ đó, mô hình trồng khôi nhung dưới tán rừng đang lan rộng không chỉ ở Nam Cường mà còn ở nhiều vùng lân cận của Lào Cai, trở thành hướng đi bền vững cho kinh tế rừng.
Điều đáng chú ý tuy chỉ là cây trồng phụ, nhưng khôi nhung lại mang về giá trị kinh tế chính, giúp nhiều hộ nông dân vươn lên thoát nghèo. Sản phẩm khôi nhung khô hiện được các công ty dược liệu trong nước thu mua ổn định, mở ra tiềm năng phát triển vùng trồng dược liệu tập trung.
Câu chuyện của ông Phạm Bá Chiến là minh chứng điển hình cho tư duy đổi mới và dám thử thách của nông dân thời đại mới – những người không chỉ canh tác, mà còn tìm cách khai thác tối ưu giá trị rừng. Nhờ mô hình này, đất rừng được phủ xanh, sinh kế người dân được cải thiện, và Lào Cai đang từng bước xây dựng thương hiệu cho những sản phẩm dược liệu sạch, chất lượng cao.