Vùng đất 85km2 này sẽ trở thành đô thị di sản – sinh thái – hiện đại mới của Ninh Bình, người dân thu nhập tới gần 80 triệu/năm sau sáp nhập
Với lợi thế địa lý, không gian di sản và định hướng phát triển xanh, vùng đất này được kỳ vọng trở thành trung tâm du lịch của Ninh Bình.
Dư địa phát triển từ hợp nhất hành chính
Phường Tây Hoa Lư (tỉnh Ninh Bình) được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của phường Ninh Giang, xã Trường Yên, xã Ninh Hòa (trước thuộc thành phố Hoa Lư); xã Phúc Sơn (huyện Nho Quan cũ); xã Gia Sinh và một phần diện tích của xã Gia Tân (huyện Gia Viễn cũ). Sau sắp xếp, phường có diện tích tự nhiên 84,96 km², dân số gần 47.000 người, trở thành một trong những phường có quy mô lớn nhất của tỉnh Ninh Bình, vượt xa diện tích trung bình của các phường khác vốn chỉ dao động từ 13 đến 36 km².
Với lợi thế diện tích rộng, vị trí chiến lược và hệ thống di sản dày đặc, Tây Hoa Lư được xem là khu vực hội tụ đủ các yếu tố địa lý, nhân văn, văn hóa và lịch sử để phát triển theo hướng “đô thị di sản – sinh thái – hiện đại”. Diện tích rộng mở giúp địa phương có dư địa lớn trong quy hoạch không gian, bố trí hạ tầng đô thị, đồng thời thuận lợi cho việc bảo tồn và khai thác giá trị di sản văn hóa – thiên nhiên phục vụ phát triển kinh tế bền vững.
Kế thừa nền tảng của các xã, phường tiền thân, nhiệm kỳ 2020–2025, phường Tây Hoa Lư đạt nhiều kết quả toàn diện. Kinh tế chuyển dịch theo hướng dịch vụ – du lịch – nông nghiệp sinh thái, trong đó du lịch là ngành mũi nhọn với doanh thu 2.000 tỷ đồng mỗi năm. Nông nghiệp hữu cơ đạt giá trị 140–146 triệu đồng/ha, thu ngân sách giai đoạn 2020–2025 đạt 630 tỷ đồng, thu nhập bình quân 78,6 triệu đồng/người/năm. Văn hóa – xã hội phát triển ổn định; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,17%.
Trong giai đoạn 2025–2030, phường xác định phương hướng phát triển hài hòa giữa bảo tồn di sản và nâng cao chất lượng sống, lấy con người làm trung tâm, văn hóa làm trụ cột. Mục tiêu là xây dựng đô thị di sản – phát triển xanh – hài hòa – thân thiện – hạnh phúc. Tây Hoa Lư sẽ tiếp tục hoàn thiện hạ tầng đô thị xanh, thúc đẩy chuyển đổi số, cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và chất lượng dịch vụ công, đồng thời đẩy mạnh công nghiệp văn hóa và du lịch bền vững – những lĩnh vực được xem là động lực tăng trưởng mới.
“Trái tim di sản” trong không gian Cố đô Hoa Lư
Với vị trí nằm trọn trong vùng lõi Quần thể danh thắng Tràng An – Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới, phường Tây Hoa Lư mang trong mình nền văn hóa đa tầng và giao thoa đặc sắc. Đây là nơi hội tụ của nhiều vùng đất giàu truyền thống: Trường Yên – Cố đô Hoa Lư; Gia Sinh – chùa Bái Đính; Ninh Hòa, Phúc Sơn – vùng văn hóa Mường, tạo nên một bức tranh tổng thể giữa di sản và đời sống đương đại.
Trường Yên được xem là “trái tim” của vùng Cố đô, nơi lưu giữ hệ thống di tích gắn với triều đại Đinh – Tiền Lê, cùng những lễ hội truyền thống quy mô lớn mang đậm bản sắc văn hóa Việt. Gia Sinh lại nổi bật với chùa Bái Đính, một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam. Còn Ninh Hòa và Phúc Sơn lưu giữ những nét văn hóa Mường cổ, với lễ hội, trang phục và phong tục truyền thống vẫn được bảo tồn qua nhiều thế hệ. Nhiều thôn bản trong khu vực vẫn giữ được nếp sinh hoạt đặc trưng của cư dân Tràng An cổ, làm nên chiều sâu văn hóa độc đáo mà hiếm nơi nào có được.
Tổng thể không gian phường Tây Hoa Lư là sự tiếp nối giữa quá khứ và hiện đại, nơi di sản được gìn giữ song hành cùng phát triển kinh tế – xã hội. Đây không chỉ là điểm tựa cho bản sắc địa phương, mà còn là nền móng để kiến tạo mô hình đô thị di sản – nơi phát triển dựa trên khai thác giá trị văn hóa, thiên nhiên và con người.
Trong định hướng phát triển giai đoạn mới, Tây Hoa Lư xác định rõ: “Bảo tồn di sản không chỉ là trách nhiệm, mà là nền tảng chiến lược cho tương lai.” Mọi quyết sách kinh tế – xã hội đều đặt yếu tố di sản ở vị trí trung tâm, coi đó là nguồn lực nội sinh và sức mạnh mềm để phát triển bền vững. Phường cam kết không đánh đổi cảnh quan lấy tăng trưởng, mà hướng đến mô hình phát triển hài hòa, trong đó lịch sử được tôn trọng, không gian sống được nâng cao, bản sắc được gìn giữ.
Nhờ kết hợp giữa bảo tồn và sáng tạo, giữa di sản và hiện đại, phường Tây Hoa Lư đang dần khẳng định vai trò “trái tim di sản” của Ninh Bình, nơi hội tụ tinh hoa lịch sử nghìn năm và sức sống đô thị mới.