Nông dân Hải Phòng trồng giống cây đặc sản "ngửi là mê", bán cả triệu đồng/kg, lợi nhuận gấp 7 lần trồng lúa

Cây trồng đặc sản và niềm tự hào của người nông dân vùng Tiên Lãng

Từ lâu, xã Tân Minh (trước đây là xã Kiến Thiết, TP. Hải Phòng) đã được mệnh danh là “thủ phủ thuốc lào” của miền Bắc. Về vùng đất này vào đúng mùa vụ, người ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh những cánh đồng thuốc lào xanh mướt trải dài, lá to bản, dày dặn, tỏa hương thơm nồng đặc trưng, gợi lên một nét văn hóa nông nghiệp độc đáo của vùng Tiên Lãng trù phú. Trải qua hàng chục năm gắn bó, người dân nơi đây đã biến cây trồng dân dã ấy thành sản phẩm nông nghiệp chủ lực, mang giá trị kinh tế vượt trội và trở thành biểu tượng của lao động cần cù, sáng tạo của người nông dân đất cảng.

Trên tổng diện tích hơn 580 ha đất nông nghiệp của toàn xã, có tới 300 ha được dành cho cây thuốc lào, chiếm hơn 50% diện tích canh tác. Đây là vùng có quy mô trồng thuốc lào lớn nhất của huyện Tiên Lãng trước khi sáp nhập, đồng thời là nơi hội tụ những người nông dân giỏi nghề, tập trung đông tại các thôn Tuần Tiến, Thanh Trì, Liên Hào, Nam Tử 1 và Nam Tử 2. Với mô hình luân canh “một vụ lúa mùa – một vụ thuốc lào xuân”, bà con đã tận dụng tối đa hiệu quả đất đai, tăng hệ số sử dụng đất và nâng cao thu nhập ổn định qua từng năm. Theo bà Bùi Thị Toán ở thôn Tuần Tiến, cây thuốc lào cho lợi nhuận cao gấp 5-7 lần so với trồng lúa. Sau khi trừ chi phí giống, phân bón và nhân công, mỗi sào (360m²) có thể mang lại lãi từ 15 đến 20 triệu đồng, năng suất bình quân đạt 80 – 120kg/sào, thậm chí có hộ đạt tới 130kg/sào. Nhờ đó, cây thuốc lào được mệnh danh là “cây vàng” trên đồng đất, giúp người dân đổi đời và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Không chỉ có lợi thế về kỹ thuật và kinh nghiệm, cây thuốc lào ở vùng này còn được thiên nhiên ưu đãi khi được trồng trên vùng đất phù sa của sông Thái Bình, giàu dinh dưỡng, cao ráo, tơi xốp và thoát nước tốt – điều kiện lý tưởng để cây phát triển. Chính yếu tố này giúp thuốc lào ở đây có lá dày, hương đậm, vị êm và độ “say” đặc trưng mà hiếm nơi nào có được. Đặc biệt, tại thôn Nam Tử 1, chất đất có những đặc tính riêng biệt giúp tạo nên loại thuốc lào thượng hạng, có giá bán lên tới 1-2 triệu đồng/kg.

Hướng tới giá trị bền vững cho người nông dân

Theo người dân, để có được cây thuốc lào chất lượng, ngoài yếu tố tự nhiên, bí quyết canh tác truyền thống đóng vai trò then chốt. Qua nhiều thế hệ, những người nông dân nơi đây đã đúc kết những kinh nghiệm quý báu từ khâu làm đất, chọn giống đến chăm bón và chế biến. Đất trồng thuốc lào phải được cày sâu, bừa kỹ, luống cao rộng khoảng 1,2m với rãnh thoát nước sâu để chống ngập úng. Việc bón phân chuồng hoai mục kết hợp NPK cân đối giúp cây phát triển khỏe mạnh, lá dày, hương thơm nồng. Trong suốt 150 – 160 ngày sinh trưởng, cây được chăm sóc tỉ mỉ: làm cỏ, vun gốc, bấm ngọn, tỉa lá để tập trung dinh dưỡng nuôi những lá chính ở giữa thân. Nhờ đó, thuốc lào Tiên Lãng có lá to, dày, nhiều tinh dầu và giữ được hương vị say nồng đặc trưng.

Công đoạn thu hoạch và chế biến cũng đòi hỏi kỹ thuật khéo léo. Lá thuốc phải được hái vào sáng sớm còn đọng sương để giữ độ tươi, sau đó xếp chồng, bỏ sống lưng, cuộn thành từng “bi” chắc nịch. Khâu phơi, ủ là bước quyết định đến chất lượng sản phẩm, phải “canh nắng, đón sương” thật chuẩn bởi nắng gắt làm thuốc khô giòn, còn nắng yếu khiến thuốc bị “hăng”.

Theo bà Nguyễn Thị Quỳnh, cán bộ Trạm Khuyến nông khu vực Tiên Lãng, nghề trồng thuốc lào không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là niềm tự hào của người dân. Ngành khuyến nông thường xuyên đồng hành với bà con, tổ chức tập huấn, chuyển giao kỹ thuật canh tác, hướng dẫn phòng trừ sâu bệnh và sơ chế, bảo quản sản phẩm nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị thương mại. Thực tế cho thấy, ngoài cây thuốc lào, đồng đất nơi đây rất khó chuyển đổi sang loại cây trồng khác có hiệu quả tương đương. Vì thế với hơn 300 ha chuyên canh, cây thuốc lào đã trở thành cây trồng chủ lực, được ví như “vàng xanh” mang lại cuộc sống sung túc và niềm tự hào cho người nông dân nơi đây.

Bạch Băng