Loài cây có mối lương duyên đặc biệt với rừng U Minh Hạ, đưa bà con thoát nghèo, mang về kỳ vọng xuất khẩu tỷ đô
Vùng đất U Minh Hạ của Cà Mau đang trở thành trung tâm kinh tế rừng nhờ sự xuất hiện của cây keo lai.
Trồng keo lai, người dân rừng U Minh Hạ đổi đời
Trước đây, khi nhắc đến U Minh Hạ, người ta nhớ đến hai loại cây chủ lực là keo tai tượng và tràm bông vàng. Tuy nhiên, khoảng 5–6 năm trở lại đây, người dân địa phương đã nhân giống thành công một loại cây keo lai mới. Đây là sản phẩm lai tự nhiên giữa keo tai tượng và tràm bông vàng, sở hữu sức sống mạnh mẽ, thời gian sinh trưởng ngắn và giá trị kinh tế vượt trội.
Nếu như trồng tràm truyền thống phải mất hơn 10–15 năm mới có thể khai thác, thì keo lai chỉ mất khoảng 4–5 năm là cho thu hoạch. Thân cây cao, đường kính lớn, gỗ tốt, năng suất vượt trội. Thực tế, ước tính mỗi ha keo lai có thể mang về từ 200–220 triệu đồng, cao gấp nhiều lần so với cây tràm.
Công ty TNHH MTV U Minh Hạ là đơn vị tiên phong trong việc ươm giống và đồng hành cùng người dân phát triển cây trồng mới này. Nhờ đó, diện tích keo lai tại Cà Mau đến nay đã nhanh chóng tăng lên gần 20.000 ha, góp phần nâng độ che phủ rừng và đem lại sinh kế ổn định cho hàng nghìn hộ dân.
Nếu như cây tràm chỉ mang lại giá trị bình quân khoảng 70 triệu đồng/ha, thì keo lai có thể đạt đến 170-220 triệu đồng/ha. Sau khi trừ chi phí, người dân lãi khoảng 120 triệu đồng/ha. Không ít hộ dân thu về tiền tỷ sau mỗi mùa thu hoạch keo lai. Nhờ vậy mà đời sống bà con ở đây thay đổi rõ rệt, nhà ngói, nhà tường mọc lên khắp nơi.
Chỉ tính riêng năm 2023, từ trồng và chế biến gỗ keo lai, Cà Mau thu về vài ngàn tỷ đồng, trong khi năm 2021 tổng nguồn thu từ gỗ rừng trồng toàn tỉnh mới chỉ đạt 268 tỷ đồng. Sự chênh lệch này đã cho thấy sức bật mạnh mẽ từ keo lai.
Đưa keo lai U Minh Hạ 'vượt đại dương'
Theo báo cáo Chi cục Kiểm lâm Cà Mau, đến tháng 12/2024, diện tích keo lai tại U Minh Hạ đã đạt khoảng 13.000 ha. Tỉ lệ bao phủ rừng U Minh hiện đang ở mức cao hơn 70% so với quy định của Chính phủ do nhiều người dân tận dụng diện tích đất sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả trồng rừng keo lai. Với chu kỳ khai thác 5 năm, mỗi năm Cà Mau có thể khai thác khoảng 2.000 ha keo lai, mang về doanh thu 600 tỷ đồng từ bán cây đứng.
Ở Cà Mau đã xuất hiện nhiều Nhà máy chế biến gỗ xuất khẩu, nhờ đó, gỗ keo lai Cà Mau không còn bị bán thô mà được chế biến thành sản phẩm giá trị cao như viên gỗ nén, gỗ ghép thanh, phôi gỗ, mùn cưa ép khối.
Theo ước tính, năng suất rừng trồng hiện đạt 500 tấn/ha. Khai thác 2.000 ha/năm, sản lượng gỗ nguyên liệu lên đến 1 triệu tấn, tương đương 625.000 tấn viên nén, mang về khoảng 116 triệu USD (2.700 tỷ đồng) ngoại tệ mỗi năm.
Nếu năm 2021, cây keo lai mới chỉ được xem là hướng đi thử nghiệm thì đến nay, nó đã thực sự trở thành trụ cột kinh tế của Cà Mau. Các lớp tập huấn về trồng rừng bền vững, quản lý theo chuẩn quốc tế FSC-COC/W đã giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất, hướng đến thị trường toàn cầu.
Nhờ vậy, những cánh rừng keo lai ở U Minh Hạ không chỉ xanh tốt mà còn sạch sẽ, không còn rác thải nhựa, không còn cỏ dại lấn át. Mỗi cây giống đều được ghi chép rõ ràng về nguồn gốc, ngày trồng, mức tăng trưởng, đảm bảo minh bạch để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các nước nhập khẩu.
Từ cuối năm 2022 đến nay, Công ty XNK Gỗ Hùng Dũng HD đã ký kết thành công các hợp đồng xuất khẩu dài hạn sản phẩm gỗ keo lai sang Nhật Bản. Góp phần tăng thu ngân sách tỉnh qua thuế doanh nghiệp.
Không chỉ vậy, sự phát triển của ngành chế biến gỗ keo lai còn giải quyết việc làm cho hơn 10.000 lao động, tạo ra chuỗi giá trị khép kín từ trồng, khai thác, chế biến đến xuất khẩu. Điều này biến U Minh Hạ thành điểm sáng về kinh tế rừng, sánh ngang các trung tâm gỗ lớn trong khu vực.