“Thung lũng Mặt trăng”: Di sản nghìn năm có một, thiên đường ngắm sao đẹp nhất thế giới nằm giữa sa mạc
Nơi này vừa mang cảnh quan siêu thực, vừa lưu giữ di sản cổ xưa, trở thành điểm đến đặc sắc của nhân loại.
Cảnh quan đỏ rực và hành trình qua hàng nghìn năm lịch sử
Nằm ở phía nam Jordan, gần biên giới với Ả Rập Xê Út, Wadi Rum được biết đến với tên gọi “Thung lũng Mặt trăng” nhờ vẻ đẹp siêu thực của cảnh quan sa mạc đỏ. Trên diện tích gần 740 km², vùng đất này nổi bật với những khối núi sa thạch và đá granit cao tới 1.700 mét, cùng vô số vách đá, cổng đá và hẻm núi được gió, cát bào mòn thành hình thù kỳ ảo. Khi mặt trời lên hay lặn, sắc màu thay đổi liên tục từ cam rực rỡ sang tím hồng, tạo nên khung cảnh tựa hành tinh ngoài Trái Đất.
Bên cạnh giá trị thiên nhiên, Wadi Rum còn lưu giữ những dấu tích văn hóa đặc biệt. Hơn 25.000 hình khắc và chữ viết cổ được phát hiện tại đây, minh chứng sự hiện diện của nhiều nền văn minh, từ người Nabatean, Ả Rập cổ đến La Mã. Đền Nabatean ở trung tâm thung lũng từng là trạm dừng trên con đường thương mại gia vị, cho thấy vị trí quan trọng của nơi này trong giao thương xuyên lục địa. Chính sự kết hợp giữa cảnh quan hùng vĩ và di sản văn hóa đã giúp Wadi Rum được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào năm 2011, thuộc cả hai tiêu chí: tự nhiên và văn hóa.
Di sản sống động trong kỷ nguyên du lịch và bảo tồn
Ngày nay, Wadi Rum trở thành điểm đến du lịch nổi tiếng bậc nhất Trung Đông. Du khách có thể cưỡi lạc đà, lái xe jeep, trekking để khám phá “Bảy trụ khôn ngoan”, cầu đá Burdah cao 35 mét hay thung lũng Al-Hasany với vách đá khắc chữ cổ. Về đêm, bầu trời trong trẻo, không ô nhiễm ánh sáng khiến nơi đây được mệnh danh là một trong những điểm ngắm sao đẹp nhất thế giới. Các tour cắm trại cao cấp trong lều Bedouin vừa mang nét truyền thống, vừa đáp ứng tiện nghi hiện đại, giúp du khách trải nghiệm đời sống du mục một cách trọn vẹn.
Không thể tách rời khỏi cảnh quan là cộng đồng Bedouin – những người đã sinh sống và gìn giữ văn hóa nơi đây qua nhiều thế kỷ. Họ vừa là chủ thể bảo tồn truyền thống, vừa tham gia trực tiếp vào phát triển du lịch, từ hướng dẫn viên, cung cấp dịch vụ đến quản lý tour. Điều này giúp phân phối lợi ích kinh tế công bằng và duy trì tính bền vững.
Wadi Rum cũng nổi tiếng trong lĩnh vực điện ảnh, trở thành “phim trường tự nhiên” cho những tác phẩm kinh điển như Lawrence of Arabia (1962), The Martian (2015) hay Dune (2021). Cảnh quan đỏ rực mang dáng dấp ngoại hành tinh khiến thung lũng trở thành bối cảnh lý tưởng cho nhiều bộ phim quốc tế, góp phần quảng bá mạnh mẽ hình ảnh đến toàn cầu.
Tuy nhiên, lượng khách gia tăng nhanh chóng cũng đặt ra thách thức lớn về môi trường. Việc xe jeep tự do từng gây xói mòn sa mạc và ảnh hưởng thảm thực vật buộc chính quyền Jordan phải ban hành quy định kiểm soát, giới hạn phương tiện, đồng thời triển khai chương trình giáo dục cộng đồng về bảo tồn. Nỗ lực này nhằm cân bằng giữa khai thác du lịch và giữ gìn giá trị nguyên bản.
Hành trình của Wadi Rum là minh chứng cho cách một di sản có thể vừa được khai thác du lịch, vừa bảo tồn bền vững. Đứng trước những vách núi đỏ hay bầu trời sao bất tận, du khách không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ mà còn cảm nhận câu chuyện kéo dài hàng thiên niên kỷ – từ các đoàn thương buôn cổ đại đến những bước chân lữ hành hiện đại. Chính sự hòa quyện giữa tự nhiên và văn hóa đã khiến Wadi Rum trở thành một di sản sống động của nhân loại.