Gói vay ưu đãi nhà ở xã hội: Lãi suất giảm còn 5,9% nhưng vẫn khó tiếp cận
Dù lãi suất gói vay ưu đãi nhà ở xã hội đã giảm đáng kể, nhiều vướng mắc về pháp lý, nhu cầu và quỹ đất khiến tiến độ giải ngân vẫn chậm.
Lãi suất giảm, ưu tiên người trẻ nhưng khó tiếp cận
Tại Hội nghị công bố quyết định kiện toàn Ban Chỉ đạo và phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo chiều 22/9, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Ngọc Cảnh báo cáo tình hình tín dụng bất động sản và triển khai các chương trình cho vay nhà ở xã hội.
Theo NHNN, đến cuối tháng 7/2025, tổng dư nợ cho vay các chương trình nhà ở theo chỉ đạo của Chính phủ đạt khoảng 30.000 tỷ đồng. Trong đó, chương trình theo Nghị quyết 02 đã giải ngân 29.679 tỷ đồng; chương trình theo Nghị quyết 100 đạt 19.226 tỷ đồng.
Đáng chú ý, NHNN đang triển khai gói vay ưu đãi nhà ở xã hội theo Nghị quyết 33/NQ-CP với quy mô 145.000 tỷ đồng đến năm 2030. Theo cơ chế mới, khoản vay này không tính vào chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng hằng năm và ưu tiên cho người dưới 35 tuổi. Lãi suất cũng giảm mạnh, từ 8,7%/năm với chủ đầu tư và 8,2%/năm với người mua, nay chỉ còn 6,4% và 5,9%/năm.
Tính đến nay, 26/34 tỉnh, thành phố đã công bố danh mục khoảng 108 dự án tham gia. Các ngân hàng cam kết cấp tín dụng 8.600 tỷ đồng, trong đó doanh số cho vay đã đạt 4.578 tỷ đồng, gồm 3.858 tỷ đồng cho chủ đầu tư và 720 tỷ đồng cho người mua.
Ba vướng mắc chính trong triển khai gói vay
Phó Thống đốc Nguyễn Ngọc Cảnh thẳng thắn chỉ ra ba vướng mắc lớn đang cản trở tiến độ giải ngân gói vay ưu đãi nhà ở xã hội:
Nhu cầu thực tế của người dân: Nhiều lao động trong khu công nghiệp vẫn chọn thuê nhà thay vì mua, trong khi quy định hạn chế bán lại trong 5 năm gây khó khăn cho việc chuyển đổi nhu cầu.
Cơ chế pháp nhân để giải ngân: Các ngân hàng cần hành lang pháp lý rõ ràng khi cho vay thông qua chủ đầu tư khu công nghiệp, từ đó mới triển khai vốn đến người thuê hoặc mua nhà.
Quỹ đất sạch: Nhiều địa phương chưa chuẩn bị kịp mặt bằng, dẫn đến dự án chậm tiến độ, kéo theo vốn tín dụng khó giải ngân an toàn.
Ông nhấn mạnh, nếu ba yếu tố này được xử lý đồng bộ, chương trình nhà ở xã hội sẽ tiến triển hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu an cư của người thu nhập thấp và công nhân.
Tín hiệu phục hồi từ gói tín dụng 120.000 tỷ đồng
Đề cập đến gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội, ông Nguyễn Đức Vinh – Tổng Giám đốc VPBank – cho biết quý IV/2025 và năm 2026 sẽ là giai đoạn giải ngân mạnh. Ông cũng đề xuất giao trực tiếp cho doanh nghiệp bất động sản uy tín triển khai với giá hợp lý, Nhà nước chỉ cần kiểm soát mục tiêu và ưu đãi.
Theo Bộ Xây dựng, cả nước hiện có 692 dự án nhà ở xã hội đang triển khai với hơn 600.000 căn hộ. Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM Lê Hoàng Châu nhận định: “Nhà ở xã hội sẽ bùng nổ trong những năm tới, góp phần giải quyết nhu cầu cho người thu nhập trung bình và thấp”.
Tuy nhiên, để đạt mục tiêu 1 triệu căn, vẫn cần thêm 300.000 căn hộ nữa. Ông Châu nhấn mạnh gói tín dụng 145.000 tỷ đồng từ 9 ngân hàng thương mại, trong đó Vietcombank góp 30.000 tỷ, sẽ đóng vai trò quan trọng. Hiện gói này chưa giải ngân do vướng mắc pháp lý nhưng dự kiến sẽ được tháo gỡ khi các nghị quyết đặc thù và sửa đổi luật sắp được ban hành.
Chủ tịch HoREA cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc sửa đổi Nghị định 100. Bộ Xây dựng đã đề xuất nâng tiêu chí thu nhập: cá nhân tối đa 20 triệu đồng/tháng, vợ chồng 40 triệu đồng, và cá nhân nuôi con dưới 18 tuổi là 30 triệu đồng.
Về lãi suất, ông đề nghị quay lại mức 4,8%/năm như giai đoạn 2021 – 7/2024, thay vì mức hiện tại 6,6%/năm tại Ngân hàng Chính sách xã hội, thậm chí cao hơn cả lãi suất thương mại của một số ngân hàng.
Để hạ giá nhà, ông Châu cho rằng cần giảm đồng loạt các chi phí: từ tiền sử dụng đất, vật liệu xây dựng, chi phí pháp lý cho đến chi phí cơ hội do thủ tục hành chính kéo dài. Ông cũng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp chia sẻ bằng cách giảm kỳ vọng lợi nhuận ở mức hợp lý, qua đó tăng nguồn cung nhà ở xã hội với giá phù hợp.
“Với các tháo gỡ về thể chế, chính sách tín dụng hợp lý và sự đồng hành của doanh nghiệp, thị trường nhà ở xã hội sẽ phục hồi mạnh mẽ hơn trong thời gian tới”, ông Châu khẳng định.