Ninh Bình chạy nước rút cho dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, không để người dân chịu thiệt
Bộ Xây dựng cho biết Ninh Bình đang chủ động chuẩn bị khu tái định cư theo hồ sơ ranh giới đã bàn giao.
Tiến độ mốc giới, giải phóng mặt bằng và phương án tái định cư
Vừa qua, cử tri Ninh Bình nêu quan điểm việc hướng tuyến dự kiến đường sắt cao tốc Bắc - Nam đi giữa xã Yên Đồng với chiều dài khoảng 6,5 km khiến phạm vi giải phóng mặt bằng lớn, số hộ di dời và nhu cầu tái định cư cao, ảnh hưởng trực tiếp đến 5 thôn/xóm. Kiến nghị đặt ra là Chính phủ và các bộ, ngành sớm thông tin và bàn giao mốc giải phóng mặt bằng để địa phương chủ động quản lý, tránh phát sinh vi phạm trong phạm vi dự án.
Trên cơ sở Nghị quyết 172/2024/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 và Thông báo 157/TB-VPCP ngày 5/4/2025, Bộ Xây dựng cho biết hồ sơ ranh giới giải phóng mặt bằng theo thiết kế sơ bộ trong bước Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đã được chủ đầu tư bàn giao. Theo đó, các địa phương có tuyến đi qua chủ động rà soát, dự kiến nhu cầu và triển khai xây dựng khu tái định cư, bảo đảm đáp ứng tiến độ tổng thể của dự án.
Phạm vi giải phóng mặt bằng cụ thể sẽ được tư vấn xác định trong bước lập Báo cáo nghiên cứu khả thi (FS). Sau khi FS hoàn tất, chủ đầu tư tổ chức cắm cọc mốc giới ngoài thực địa và bàn giao cho địa phương để triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định.
Đối với Ninh Bình, đoạn tuyến dài khoảng 86 km đi qua 21 xã, phường, có 3 nhà ga (Phủ Lý, Nam Định, Ninh Bình) và 3 trạm bảo dưỡng. Tổng diện tích thu hồi dự kiến khoảng 612,4 ha, trong đó 36,47 ha đất ở và 513,3 ha đất nông nghiệp, tỉnh dự kiến bố trí 27 điểm tái định cư. Tỉnh yêu cầu các đơn vị, địa phương liên quan tiếp tục triển khai trình tự, thủ tục giải phóng mặt bằng đúng quy định; đồng thời tổ chức kiểm đếm, khảo sát và xác định vị trí các khu tái định cư phù hợp với quy hoạch chung, bảo đảm kết nối hạ tầng giao thông – kỹ thuật – xã hội để người dân sớm ổn định cuộc sống.
Cùng với đó, Sở Tài chính tham mưu bố trí kinh phí, Sở Xây dựng hướng dẫn và giám sát quá trình lập quy hoạch, bảo đảm tiến độ và tuân thủ pháp luật đất đai, xây dựng. Cách tiếp cận này nhằm giảm thiểu rủi ro pháp lý, hạn chế khiếu nại phát sinh và giữ nhịp độ triển khai của dự án trọng điểm quốc gia.
Quy hoạch TOD tại các ga lớn và định hướng mở không gian tăng trưởng vùng
Song hành với công tác mốc giới và tái định cư, Ninh Bình thúc đẩy quy hoạch đô thị gắn với mô hình TOD (Transit-Oriented Development) tại các ga đường sắt cao tốc để tối ưu hóa hiệu quả đầu tư công và lan tỏa lợi ích kinh tế – xã hội. Tháng 8 vừa qua, UBND tỉnh ban hành văn bản giao các Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp của ba tỉnh tổ chức lập quy hoạch phân khu vùng đô thị có nghiên cứu TOD tại ga Phủ Lý (phường Phủ Lý, Liêm Tuyền, Liêm Hà – Hà Nam), ga Nam Định (phường Mỹ Lộc, Đông A), và ga Khánh Thượng (phường Đông Hoa Lư, Nam Hoa Lư, xã Yên Thắng – Ninh Bình). Trục hành lang TOD này kỳ vọng tạo những “cực” phát triển mới, gia tăng mật độ sử dụng đất đô thị quanh ga, nâng giá trị bất động sản, đồng thời thúc đẩy dịch vụ – thương mại, logistics, công nghiệp phụ trợ và nhà ở cho chuyên gia, lao động.
Để khai thác tối đa lợi thế của hạ tầng đường sắt cao tốc, tỉnh chỉ đạo lồng ghép quy hoạch phân khu với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch giao thông đô thị và mạng lưới xe buýt trung chuyển, bãi đỗ xe công cộng, không gian công cộng – cây xanh; kiểm soát chiều cao, mật độ xây dựng và chức năng sử dụng đất quanh ga theo bán kính phù hợp. Việc bố trí 27 khu tái định cư cũng được cân nhắc theo nguyên tắc “tái thiết – tái hòa nhập”: không chỉ đáp ứng chỗ ở mà còn gắn kết với việc làm, dịch vụ xã hội, giáo dục, y tế, nhằm giảm chi phí chuyển đổi của hộ dân bị ảnh hưởng.
Trong quá trình lập FS và thiết kế kỹ thuật, Bộ Xây dựng cho biết sẽ chỉ đạo chủ đầu tư yêu cầu tư vấn nghiên cứu các tuyến kết nối nội – ngoại tỉnh để tận dụng dòng khách, hàng hóa trên trục Bắc – Nam, đồng thời đề xuất giải pháp an toàn, thuận tiện cho giao cắt, hành lang bảo vệ công trình. Về phía địa phương, tỉnh nhấn mạnh nguyên tắc phối hợp liên ngành, công khai – minh bạch thông tin, chuẩn hóa quy trình kiểm đếm – bồi thường – hỗ trợ – tái định cư, và phân bổ nguồn lực kịp thời để bảo đảm tiến độ. Khi đồng bộ ba hợp phần mốc giới, quy hoạch đô thị và các tuyến kết nối, Ninh Bình không chỉ đáp ứng yêu cầu của một dự án hạ tầng quốc gia mà còn mở rộng không gian phát triển đô thị hiện đại, tăng cường liên kết vùng, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững giai đoạn 2025–2030 và tầm nhìn 2045.