Cổ phiếu Bluechip thường biến động ra sao trong các đợt nâng hạng?
Kinh nghiệm từ nhiều thị trường quốc tế trong mỗi đợt nâng hạng luôn âm thầm định hình lại vị thế của nhóm cổ phiếu đầu ngành.
Bài học từ các thị trường đi trước
Việc được nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi (Emerging Market – EM) thường tạo ra “cơn sóng” mạnh mẽ cho dòng vốn quốc tế. Ở mọi trường hợp, nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn (bluechip) luôn là tâm điểm. Đây là nhóm đáp ứng tiêu chí về thanh khoản, vốn hóa và tỷ lệ sở hữu nước ngoài, đủ điều kiện gia nhập rổ chỉ số của các tổ chức như MSCI hay FTSE.
Kuwait là ví dụ điển hình. Trước thời điểm chính thức vào rổ FTSE EM, khoảng 12–15 cổ phiếu đầu ngành, chủ yếu ngân hàng, viễn thông, bất động sản và hóa dầu đã thu hút dòng vốn ngoại ồ ạt, đẩy thị trường tăng khoảng 9% ngay trước ngày “lên hạng”. Đáng chú ý, định giá nhóm blue-chip Kuwait sau đó vẫn duy trì ở mặt bằng cao hơn hẳn giai đoạn trước.
Saudi Arabia cũng ghi dấu ấn với làn sóng vốn ngoại đổ vào các ngân hàng và doanh nghiệp năng lượng. Đây chính là bệ phóng để nước này thực hiện thành công thương vụ IPO khổng lồ của Saudi Aramco, đồng thời kéo định giá các cổ phiếu lớn như SABIC hay Al-Rajhi Bank lên mức mới.
Các thị trường khác như Qatar, UAE hay Romania đều cho thấy kịch bản tương tự khi nhóm ngân hàng và bất động sản bứt phá mạnh trước khi chính thức được nâng hạng MSCI/FTSE. Dù có những nhịp chốt lời ngắn hạn, về dài hạn, các mã vốn hóa lớn vẫn tăng trưởng vượt trội nhờ dòng vốn EM ổn định. Romania từng chứng kiến cổ phiếu Petrom và Banca Transilvania leo dốc mạnh trong năm 2021. Ngược lại, Pakistan là trường hợp “trật nhịp” khi room ngoại nhanh chóng đầy và cải cách thị trường chậm khiến hiệu ứng nâng hạng sớm suy yếu.
Kịch bản nào sẽ xảy ra với thị trường Việt Nam?
Với Việt Nam, kịch bản này nhiều khả năng lặp lại. Các cổ phiếu vốn hóa lớn, đặc biệt những mã còn dư địa cho nhà đầu tư nước ngoài sẽ trở thành tâm điểm của dòng tiền trước và sau khi thị trường được nâng hạng. Chênh lệch diễn biến giá giữa nhóm blue-chip và các cổ phiếu nhỏ có thể ngày càng rộng.
Kinh nghiệm quốc tế cũng chỉ ra rằng sau giai đoạn hưng phấn ban đầu, thị trường có thể trải qua các nhịp điều chỉnh khi dòng tiền ngắn hạn rút bớt. Tuy nhiên, với những doanh nghiệp có nền tảng cơ bản tốt, thanh khoản cải thiện và tiếp tục được các quỹ EM nắm giữ dài hạn, mặt bằng giá mới sẽ được xác lập, phản ánh đúng tầm vóc của thị trường Việt Nam sau khi “bước chân” vào câu lạc bộ mới nổi.
Việc lựa chọn cổ phiếu vì thế đòi hỏi nhà đầu tư chú trọng chất lượng doanh nghiệp và khả năng duy trì thanh khoản, thay vì chỉ chạy theo sóng ngắn hạn. Blue-chip sẽ không chỉ là “cơn sóng” trước ngày nâng hạng mà còn là nền tảng định giá dài hạn cho toàn bộ thị trường.