Công nghệ tên lửa siêu thanh từ Nga: Tốc độ bay 11.000 km/h, dễ dàng xuyên thủng các lớp phòng thủ hiện đại nhất thế giới
Loại tên lửa này được coi là không có đối thủ, có khả năng xuyên thủng các hệ thống phòng thủ hiện đại như Patriot hay Aegis.
Thử nghiệm loại tên lửa bất khả chiến bại
Zapad 2025 diễn ra từ ngày 12 đến 16/9 là cuộc diễn tập chiến lược liên hợp Nga–Belarus, tập trung vào hiệp đồng đa binh chủng và kiểm tra năng lực chỉ huy kiểm soát trên không gian tác chiến mở rộng. Trong chuỗi hoạt động này, điểm nhấn là vụ phóng thử tên lửa siêu thanh Zircon (Tsirkon, NATO định danh SS-N-33) ngày 14/9 từ tàu khu trục Admiral Golovko thuộc Hạm đội Phương Bắc, nhằm mục tiêu giả định trên Biển Barents.
Vụ phóng áp dụng phương thức phóng thẳng đứng (vertical launch) từ boong tàu. Sau khi rời ống phóng, tên lửa chuyển hướng về phía chân trời để vào hành trình, phù hợp với yêu cầu triển khai nhanh và giảm dấu vết chiến thuật trên biển. Để bảo đảm an toàn, khu vực phóng và hành lang bay được phong tỏa trước với tàu thuyền dân sự và hoạt động bay thương mại trong thời gian quy định.
Ở cấp hiệp đồng, máy bay chống ngầm tầm xa Tu-142 đóng vai trò cung cấp dữ liệu chỉ thị mục tiêu cho nhóm tác chiến hỗn hợp, minh họa mô hình “cảm biến – bộ xử lý – hỏa lực” theo chu trình ngắn. Cùng lúc, các nội dung huấn luyện khác trong Zapad 2025 gồm oanh tạc bằng Su-34, yểm trợ hỏa lực của trực thăng tấn công Ka-52M và Mi-28NM, cũng như các bài diễn tập tìm kiếm cứu nạn trên Biển Baltic.
Theo các thông số được nêu, Zircon hướng tới hai nhiệm vụ: chống hạm và tấn công mục tiêu mặt đất. Phạm vi hoạt động được ước tính từ 400 km đến hơn 1.000 km tùy cấu hình bay, điều kiện nhiệm vụ và phương thức dẫn đường; đầu đạn khoảng 300–400 kg được thiết kế để vô hiệu hóa mục tiêu có giá trị lớn như tàu chiến hoặc hạ tầng trọng yếu. Trong các lần phát biểu trước đó, Zircon từng được mô tả là khí tài “khó có đối thủ tương xứng”, nhấn mạnh vai trò răn đe và bảo vệ lợi ích quốc gia trong học thuyết hải quân Nga.
Nền tảng kỹ thuật của tên lửa Zircon
Về công nghệ, Zircon sử dụng động cơ scramjet (supersonic combustion ramjet) – buồng đốt siêu âm cho phép duy trì quá trình cháy ở vận tốc dòng khí siêu thanh. Nhờ đó, tên lửa có thể đạt tốc độ công bố lên tới Mach 9 (xấp xỉ 11.000 km/h trong điều kiện chuẩn), rút ngắn đáng kể thời gian tiếp cận mục tiêu so với tên lửa cận âm hoặc siêu âm thế hệ trước. Tốc độ cao kết hợp với quỹ đạo bay thấp (sea-skimming ở pha hành trình) và khả năng cơ động khiến thời gian cảnh báo – phản ứng của đối phương bị thu hẹp.
Ở góc độ phòng thủ, đặc trưng tốc độ cao và cơ động của khí tài siêu thanh đặt ra thách thức cho các hệ thống đánh chặn hiện hành. Radar cảnh giới có thể bị hạn chế bởi đường chân trời vô tuyến trong bay thấp. Các hệ thống đánh chặn tầng cuối chịu áp lực về thời gian xử lý, phân bổ hỏa lực và khả năng dẫn đường chính xác trong môi trường gây nhiễu. Các lớp phòng thủ như Aegis hay Patriot được thiết kế để đối phó nhiều loại đe dọa, song hiệu quả thực tế với mục tiêu siêu thanh phụ thuộc cường độ bão hòa, quỹ đạo, mặt cắt phản xạ radar và chiến thuật mồi bẫy điện tử.
Từ góc độ triển khai, phóng thẳng đứng từ chiến hạm cho phép tích hợp tên lửa vào đội hình hải quân với mức độ linh hoạt cao. Kết hợp đường truyền dữ liệu từ máy bay tuần thám (như Tu-142) hoặc nền tảng cảm biến khác giúp mở rộng “tầm nhìn” ngoài đường chân trời cho tàu mang phóng, giảm phụ thuộc vào cảm biến hữu cơ.