Chốt lộ trình phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam tới năm 2030

Ngày 12/9, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã ký Quyết định phê duyệt Đề án nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây được coi là bước đi chiến lược nhằm đưa thị trường chứng khoán trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, đồng thời hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới.

Theo Đề án, Việt Nam đặt mục tiêu ngắn hạn là được FTSE Russell nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp ngay trong năm 2025. Về dài hạn, đến năm 2030, Việt Nam phấn đấu đáp ứng tiêu chí để trở thành thị trường mới nổi theo chuẩn MSCI, đồng thời đạt mức thị trường mới nổi bậc cao của FTSE Russell.

Việc nâng hạng không chỉ giúp gia tăng uy tín của thị trường vốn Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu, mà còn mở rộng khả năng thu hút dòng vốn ngoại, đặc biệt từ các quỹ ETF và quỹ đầu tư lớn vốn chỉ giải ngân vào các thị trường mới nổi.

Để đạt tiêu chí của FTSE Russell ngay trong năm 2025, Đề án tập trung tháo gỡ rào cản lớn nhất là cơ chế ứng trước tiền mua chứng khoán. Đây được xem là yếu tố then chốt, khi hiện nay nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ trước khi giao dịch do chưa có cơ chế Đối tác Bù trừ Trung tâm (CCP). Bên cạnh đó, thông tin về tỷ lệ sở hữu nước ngoài sẽ được minh bạch hóa, tạo điều kiện tiếp cận công bằng cho khối ngoại.

Các giải pháp đi kèm gồm: Đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài; tăng cường kết nối hệ thống thông tin giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán; triển khai cơ chế tài khoản giao dịch tổng (OTA); nâng cấp hạ tầng giao dịch, thanh toán; ổn định thị trường ngoại hối và tăng cường phối hợp giám sát liên ngành để đảm bảo an ninh, an toàn cho toàn hệ thống.

Để tiến xa hơn và đáp ứng các tiêu chí nâng hạng cao hơn, cơ quan quản lý sẽ xem xét nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các doanh nghiệp niêm yết, loại bỏ dần những ngành nghề không cần thiết hạn chế “room”. Song song, hạ tầng thanh toán – bù trừ sẽ được xây dựng theo chuẩn quốc tế, hướng tới mô hình CCP, giúp thị trường vận hành minh bạch, an toàn hơn.

Ngoài ra, các cơ chế vay và cho vay chứng khoán, cũng như hoạt động bán khống có kiểm soát sẽ được nghiên cứu và từng bước triển khai. Thị trường ngoại hối sẽ được phát triển sâu rộng với nhiều công cụ phòng ngừa rủi ro, gắn với điều hành chính sách tài khóa – tiền tệ linh hoạt nhằm ổn định kinh tế vĩ mô.

Đề án cũng nhấn mạnh nhiệm vụ nâng cao tính minh bạch thông qua áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), thúc đẩy quản trị công ty theo thông lệ OECD, đồng thời khuyến khích vai trò của các nhà tạo lập thị trường để cải thiện thanh khoản. Hệ thống giao dịch sẽ được hiện đại hóa, đảm bảo xử lý khối lượng lớn với tốc độ và độ an toàn cao.

Về sản phẩm, cơ quan quản lý định hướng đa dạng hóa hàng hóa trên thị trường, không chỉ dừng ở cổ phiếu và trái phiếu truyền thống mà còn phát triển các sản phẩm mới như trái phiếu hạ tầng, trái phiếu xanh, chứng chỉ quỹ, sản phẩm phái sinh và công cụ tài chính xanh. Bên cạnh đó, các chỉ số cơ sở cũng sẽ được cải tiến và bổ sung, tạo thêm nền tảng cho thị trường phái sinh phát triển.

Nguyên Nam