NASA công bố bằng chứng rõ nhất về sự sống cổ đại trên Sao Hỏa

Những khối đá kỳ lạ và giả thuyết về sự sống

Ngày 10/9, NASA công bố nghiên cứu mới trên tạp chí Nature, cho biết các mẫu đá được robot tự hành Perseverance phát hiện có thể là dấu hiệu rõ ràng nhất về sự sống từng tồn tại trên Sao Hỏa. Đây là kết quả phân tích những tảng đá có bề mặt lốm đốm đặc biệt, chứa nhiều khoáng chất và hợp chất hữu cơ.

Một trong những phát hiện quan trọng là tảng đá mang tên Cheyava Falls, được phát hiện năm 2024 tại Neretva Vallis – tàn tích của một con sông cổ từng đổ vào miệng hố Jezero rộng 50 km. Cấu trúc đá này cho thấy từng có nước chảy qua và chứa hợp chất carbon, dấu hiệu cho thấy vi sinh vật cổ đại có thể đã sử dụng để tạo năng lượng.

Các nhà khoa học lưu ý rằng những dấu hiệu trên có thể hình thành từ quá trình phi sinh học kéo dài hàng triệu năm. Tuy nhiên, việc tìm thấy các vệt đốm giống da báo, cùng sự xuất hiện của khoáng chất đặc thù, khiến nhiều chuyên gia nghiêng về giả thuyết liên quan đến hoạt động sinh học trong quá khứ. Quyền Giám đốc NASA Sean Duffy khẳng định: “Đây là bằng chứng rõ ràng nhất về sự sống mà chúng tôi từng quan sát trên Sao Hỏa”.

Phát hiện này càng thêm thuyết phục khi Perseverance thu được nhiều mẫu đá giàu đất sét tại hai địa điểm Sapphire Canyon và Masonic Temple, chứa khoáng chất vivianite (sắt-phosphate) và greigite (sắt sulfide). Trên Trái Đất, những khoáng chất này thường xuất hiện trong trầm tích giàu vi sinh vật, nơi vi khuẩn tham gia chu trình oxy hóa khử của sắt và lưu huỳnh.

Thách thức xác nhận và cuộc đua đưa mẫu vật về Trái Đất

Dù kết quả ban đầu gây phấn khích, giới khoa học cho rằng cần thêm bằng chứng trực tiếp để xác định họa tiết trên đá do vi sinh vật tạo ra hay chỉ là sản phẩm địa chất tự nhiên. Robot Perseverance đã thu thập hàng chục mẫu đá và đất từ năm 2021, nhưng việc mang chúng về Trái Đất vẫn là thách thức lớn.

Kế hoạch Mars Sample Return, hợp tác giữa NASA và Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA), dự kiến đưa mẫu vật về Trái Đất vào năm 2033. Tuy nhiên, dự án này hiện đối mặt nguy cơ bị hủy bỏ do ngân sách NASA bị cắt giảm theo đề xuất mới của chính quyền Mỹ. Trong khi đó, Trung Quốc đã công bố kế hoạch riêng, với mục tiêu phóng tàu vũ trụ thu mẫu vật Sao Hỏa vào năm 2028.

Theo Michael Tice, nhà địa sinh vật học tại Đại học Texas A&M, cấu trúc khoáng chất được phát hiện trên Sao Hỏa rất giống với những gì hình thành trong môi trường có sự tham gia của vi sinh vật trên Trái Đất. Điều này cho thấy khả năng sự sống từng phát triển mạnh trên hành tinh đỏ là hoàn toàn có cơ sở.

Nếu được xác nhận, phát hiện này sẽ là cột mốc quan trọng trong hành trình khám phá vũ trụ, mở ra viễn cảnh nhân loại tiến gần hơn đến việc chứng minh sự tồn tại của sự sống ngoài Trái Đất. Nó không chỉ thay đổi hiểu biết về lịch sử của Sao Hỏa mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến cách con người nhìn nhận vị trí của mình trong vũ trụ.

Thu Sa