Nhãn bắp cải rớt giá kỷ lục: Từ đặc sản hiếm thành trái cây phổ thông
Từng được săn lùng với giá 250.000 đồng/kg, nay nhãn bắp cải chỉ còn 35.000–45.000 đồng, khiến nông dân khó có lời, ngành nông nghiệp loay hoay tìm đầu ra.
Từ “hàng hiếm” giá cao đến mức thấp nhất 5 năm
Nhãn bắp cải hay còn gọi là nhãn Thanh, vốn là đặc sản nổi tiếng của Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ). Điểm độc đáo của loại trái cây này nằm ở cùi giòn, ráo, dễ tách từng lớp như bắp cải thu nhỏ, ngọt thanh và đẹp mắt. Chính sự khác biệt đó khiến giai đoạn 2020–2022, loại nhãn này trở thành “hàng hiếm” trên bàn tiệc, nhiều khách phải đặt trước cả tuần mới có hàng. Giá bán thời điểm đó dao động 120.000–150.000 đồng/kg, thậm chí hàng tuyển loại 1 từng chạm mốc 250.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, đến năm 2023, giá nhãn bắp cải bắt đầu hạ nhiệt, chỉ còn 90.000–120.000 đồng/kg. Sang năm 2025, thị trường chứng kiến cú rơi mạnh nhất trong vòng 5 năm. Tại chợ đầu mối TP HCM, giá hiện chỉ 35.000–45.000 đồng/kg, mức thấp kỷ lục. Ở kênh bán lẻ, các cửa hàng và siêu thị nhập về bán khoảng 60.000 đồng/kg, ngang ngửa nhãn xuồng cơm vàng và chỉ cao hơn nhãn Bắc vài nghìn đồng.
Một số vựa trái cây lớn tại Bà Rịa – Vũng Tàu thậm chí phải bán sỉ 105.000 đồng cho 3 kg, giảm 50–70% so với cùng kỳ năm ngoái. Dù lượng hàng tiêu thụ nhiều, giá quá thấp khiến nông dân khó có lãi.
Nguyên nhân chính là sản lượng tăng đột biến. Ông Nguyễn Văn Thành – chủ 1,5 ha nhãn ở xã Hòa Hiệp – cho biết năm nay thu hoạch tới 15 tấn, gấp rưỡi 2024. “Trái nhiều nhưng giá thấp, trừ chi phí phân bón và nhân công, tôi lỗ hàng chục triệu đồng”, ông than thở.
Không chỉ nhãn bắp cải, nhãn xuồng cơm vàng – một đặc sản khác ở Bình Châu – cũng rơi vào cảnh dư thừa. Toàn vùng chuyên canh khoảng 500 ha nhãn xuồng cơm vàng, sản lượng ước hơn 5.000 tấn. Riêng xã Phước Hải có trên 100 ha nhãn bắp cải cùng vào vụ, càng làm áp lực tiêu thụ tăng cao.
Nỗi lo “được mùa mất giá” và giải pháp cho tương lai
Sự rớt giá mạnh của nhãn bắp cải là ví dụ điển hình cho bài toán “được mùa mất giá” trong nông nghiệp Việt Nam. Nếu không có giải pháp căn cơ, một đặc sản từng được coi là “đắt đỏ” có thể dần đánh mất giá trị.
Trước thực trạng này, nhiều địa phương đã bắt tay vào tìm hướng đi mới. Một số vùng trồng triển khai liên kết sản xuất, cấp mã vùng trồng để đưa nhãn bắp cải xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, Nhật Bản và Mỹ. Xã Phước Hải cũng phát triển mô hình du lịch cộng đồng kết hợp vườn nhãn, cho phép khách tham quan, hái trái tại chỗ. Hiện khoảng 12 ha nhãn tại đây đang áp dụng cách làm này, bước đầu mang lại nguồn thu ổn định hơn cho nông dân.
Theo khuyến cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường TP HCM, nông dân cần áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa rải vụ, nhằm tránh tình trạng dồn sản lượng vào một thời điểm. Đồng thời, đầu tư bảo quản sau thu hoạch, đa dạng kênh phân phối, xây dựng thương hiệu và tăng cường liên kết với doanh nghiệp để đưa đặc sản này ra thị trường quốc tế.
Các chuyên gia cũng nhận định, để giữ giá trị cho nhãn bắp cải, cần có chiến lược chế biến sâu thành sản phẩm giá trị gia tăng như nhãn sấy, nước ép, mứt… thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào bán tươi. Đây không chỉ là cách nâng giá trị sản phẩm mà còn góp phần ổn định thu nhập cho nông dân.