Người mới bước vào thị trường chứng khoán cần tránh điều gì?
Nhiều nhà đầu tư mới dễ sa vào sai lầm cơ bản, nhưng nếu tránh được sẽ giúp quản lý vốn hiệu quả và bảo vệ tài sản an toàn hơn.
Trong những năm gần đây, làn sóng nhà đầu tư trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, đổ vào thị trường chứng khoán và các kênh tài chính khác ngày càng mạnh mẽ. Không ít người háo hức thử sức với cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp hay thậm chí là tiền mã hóa. Tuy nhiên, cùng với sự hứng khởi ban đầu, nhiều nhà đầu tư mới đã phải trả “học phí” đắt đỏ chỉ vì mắc những sai lầm cơ bản.
Sai lầm đầu tiên thường gặp là đầu tư theo phong trào. Nhiều người chọn mua cổ phiếu hoặc tài sản đơn giản chỉ vì thấy bạn bè, người quen hay cộng đồng đang bàn tán sôi nổi. Tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) dễ khiến nhà đầu tư lao vào những mã cổ phiếu đang tăng nóng, nhưng không có nền tảng kinh doanh vững chắc. Khi cơn sốt qua đi, giá cổ phiếu rơi mạnh và không ít người lỗ nặng. Để tránh tình trạng này, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức cơ bản, tìm hiểu kỹ lưỡng báo cáo tài chính cũng như triển vọng doanh nghiệp trước khi quyết định rót vốn.
Thứ hai là thiếu kế hoạch quản lý vốn. Không ít nhà đầu tư mới “dồn hết” tiền tiết kiệm vào một mã cổ phiếu duy nhất, hoặc mạo hiểm với toàn bộ tài sản mà không hề có sự phân bổ hợp lý. Hệ quả là khi thị trường biến động, tâm lý hoảng loạn dẫn đến những quyết định sai lầm. Việc phân bổ nguồn vốn rõ ràng sẽ giúp giảm rủi ro. Chẳng hạn, chỉ nên dành khoảng 20-30% tài sản cho các kênh đầu tư rủi ro cao như cổ phiếu hoặc tiền số, phần còn lại có thể duy trì ở những kênh an toàn hơn như gửi tiết kiệm hay trái phiếu.
Thứ ba, nhiều nhà đầu tư mới thường bỏ qua nguyên tắc cắt lỗ. Tâm lý “giữ lại rồi sẽ hồi” khiến họ chấp nhận để khoản lỗ kéo dài, có khi giảm tới 50-70% mà vẫn không thoát hàng. Thực tế cho thấy, không phải cổ phiếu nào cũng quay lại được mức giá cũ. Đặt ngưỡng cắt lỗ ngay từ đầu, chẳng hạn 7-10% so với giá mua, sẽ giúp hạn chế rủi ro và bảo vệ vốn.
Thứ tư là chỉ tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn. Người mới thường bị hấp dẫn bởi ý tưởng “lướt sóng” để kiếm lời nhanh, nhưng lại không đủ kinh nghiệm, kiến thức và kỷ luật cần thiết. Đầu tư ngắn hạn có thể đem lại lợi nhuận, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cao. Với nhà đầu tư mới, lựa chọn an toàn hơn là đầu tư dài hạn vào các cổ phiếu bluechip, quỹ ETF hoặc trái phiếu doanh nghiệp uy tín. Kiên nhẫn nắm giữ thường đem lại hiệu quả bền vững hơn.
Cuối cùng, thiếu kiến thức và không chịu học hỏi là nguyên nhân cốt lõi dẫn đến thất bại. Nhiều người mua bán theo cảm tính, không đọc báo cáo tài chính, không theo dõi tin tức kinh tế - tài chính, dẫn đến các quyết định sai lầm. Đầu tư thực chất là một quá trình học tập và rèn luyện lâu dài. Việc tham khảo tài liệu, tham gia khóa học, hoặc cập nhật từ các kênh phân tích uy tín sẽ giúp nhà đầu tư mới tự tin hơn khi tham gia thị trường.
Đầu tư tài chính là một hành trình nhiều cơ hội nhưng cũng không ít rủi ro. Tránh được 5 sai lầm phổ biến trên sẽ giúp nhà đầu tư trẻ quản lý vốn hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại và xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai. Thay vì coi những lần thua lỗ là thất bại, hãy coi đó là trải nghiệm để trưởng thành và tiến gần hơn đến thành công.