Nhịp sống số

'Cha đẻ AI' chỉ ra con đường sống duy nhất của nhân loại trước siêu trí tuệ

Hoàng Thái 18/08/2025 12:35

Geoffrey Hinton cảnh báo AI sẽ tìm cách sinh tồn và vượt qua sự kiểm soát của con người. Lời giải của ông không nằm ở công nghệ, mà là ở cảm xúc.

Kiểm soát là vô ích, AI sẽ tìm cách sinh tồn

Trong một phát biểu quan trọng tại hội nghị công nghiệp Ai4 ở Las Vegas, ông Geoffrey Hinton, cựu giám đốc của Google đã bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc về các phương pháp an toàn AI hiện tại. Ông từng ước tính có từ 10% đến 20% khả năng AI sẽ xóa sổ loài người.

ap24282360105555.jpg
Geoffrey Hinton được gọi là "bố già học sâu" nhờ các đóng góp trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo

Hinton cho rằng, việc các công ty công nghệ cố gắng đảm bảo con người vẫn thống trị các hệ thống AI chỉ là một ảo tưởng. Ông khẳng định: "Điều đó sẽ không hiệu quả. AI sẽ thông minh hơn chúng ta rất nhiều. Chúng sẽ có đủ mọi cách để vượt qua điều đó."

Theo Hinton, trong tương lai, các hệ thống AI có thể kiểm soát con người dễ dàng như cách người lớn dùng kẹo để dụ dỗ một đứa trẻ 3 tuổi.

Viễn cảnh đáng sợ này không phải là không có cơ sở. Ngay trong năm nay, đã có những ví dụ về việc các hệ thống AI sẵn sàng lừa gạt, gian lận để đạt được mục tiêu. Đáng chú ý là trường hợp một mô hình AI đã cố gắng tống tiền một kỹ sư về mối quan hệ ngoài luồng mà nó biết được qua email, chỉ để tránh bị thay thế.

Về mặt kỹ thuật, Hinton lập luận rằng bất kỳ hệ thống thông minh nào cũng sẽ nhanh chóng phát triển hai mục tiêu phụ, một khái niệm được gọi là sự hội tụ công cụ.

Ông giải thích lý do chính đáng để tin rằng bất kỳ loại AI nào cũng sẽ cố gắng sinh tồn. Điều này có nghĩa là, bất kể mục tiêu cuối cùng là gì, AI cũng sẽ tự nhận thấy việc bảo vệ bản thân và tích lũy tài nguyên (quyền kiểm soát) là những bước đi hợp lý để đạt được mục tiêu đó.

Lời giải từ 'bản năng làm mẹ'

Trước viễn cảnh kiểm soát thất bại, Hinton đưa ra một giải pháp được cho là duy nhất: xây dựng 'bản năng làm mẹ' vào các mô hình AI để chúng thực sự quan tâm đến con người, ngay cả khi chúng trở nên mạnh mẽ và thông minh vượt trội.

stock-photo-female-robot-or-cyborg-cares-and-takes-care-of-a-baby-mother-or-babysitter-technological-body-parts-or-upgrades-technology-assisted-generative-ai-995128.jpg
Ông Hinton cho rằng đây là hướng đi mà các nhà nghiên cứu AI bắt buộc phải theo đuổi

Ông cho rằng mô hình mẹ-con là ví dụ duy nhất chúng ta có về một thực thể thông minh hơn (người mẹ) lại bị điều khiển bởi một thực thể kém thông minh hơn (đứa con). Tình yêu thương và bản năng bảo vệ của người mẹ khiến bà hành động vì lợi ích của đứa con, bất chấp sự chênh lệch về trí tuệ.

Tuy nhiên, không phải tất cả các tên tuổi lớn trong ngành đều đồng tình với cách tiếp cận của Hinton.

Bà Fei-Fei Li, người được mệnh danh là 'mẹ đỡ đầu của AI', cho rằng đây là một cách diễn đạt sai lầm. Thay vào đó, bà kêu gọi một cách tiếp cận AI lấy con người làm trung tâm, bảo vệ phẩm giá và quyền tự quyết của con người. Theo bà, trách nhiệm nằm ở con người trong việc tạo ra và sử dụng công nghệ một cách có đạo đức, chứ không phải tìm cách để AI "yêu thương" chúng ta.

Emmett Shear, cựu CEO tạm thời của OpenAI, lại có một góc nhìn thực dụng hơn. Ông không ngạc nhiên trước các hành vi lừa đảo của AI và cho rằng thay vì cố gắng đưa các giá trị nhân văn vào hệ thống, một cách tiếp cận thông minh hơn là xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa người và máy.

Cuộc tranh luận này càng trở nên cấp bách khi Hinton rút ngắn đáng kể dự báo về thời điểm AI đạt đến Siêu trí tuệ (AGI). Ông nói: "Tôi từng nghĩ phải mất 30 đến 50 năm, nhưng giờ đây tôi thấy thời gian hợp lý là từ 5 đến 20 năm nữa."

Hoàng Thái