Nông dân Nghệ An thuần hóa giống loài hung hăng, có độc, tạo nguồn thu cả trăm triệu đồng/năm
Từ ý tưởng táo bạo, một nông dân ở Nghệ An đã thuần hóa loài vật nhỏ bé, biến thành nguồn thu nhập ổn định hàng chục triệu đồng mỗi tháng.
Từ ý tưởng táo bạo đến mô hình kinh tế hiệu quả
Tại xóm Hùng Lập, xã Nghĩa Lộc (tỉnh Nghệ An), khoảng vườn rộng của người nông dân Nguyễn Văn Dưng hiện treo hàng chục tổ ong vò vẽ lủng lẳng trên cành cây, hàng rào. Có những cây treo tới 3–4 tổ, nhiều tổ lớn bằng cái nón, trông vừa lạ vừa nguy hiểm. Trong bộ đồ bảo hộ kín mít, ông Dưng cẩn trọng tiếp cận từng tổ để thu hoạch nhộng, thứ nguyên liệu được nhiều nhà hàng ở TP Vinh (cũ) đặt mua.
Theo ông Dưng, nuôi ong vò vẽ chủ yếu nhằm khai thác nhộng làm thực phẩm. Mỗi tổ trưởng thành cho 1,5–2 kg nhộng, giá bán dao động 250.000–300.000 đồng/kg. Với hàng chục tổ ong, thu nhập mỗi tháng của gia đình ông đạt từ 10–15 triệu đồng.
Ong vò vẽ vốn là loài côn trùng hung dữ, bị nhiều con đốt cùng lúc có thể nguy hiểm đến tính mạng. Trước đây, người dân chỉ săn ong trong rừng để lấy nhộng, ít ai nghĩ đến việc thuần hóa. Một lần chứng kiến người ta đốt tổ ong để lấy nhộng, ông Dưng nảy ra ý tưởng mang ong về nuôi.
Ông lặn lội khắp nơi, tìm bắt những tổ ong đang xây dựng để mang về vườn. Công việc đòi hỏi sự kiên trì và bộ đồ bảo hộ kín để tránh bị đốt. Các tổ sau khi mang về được treo ở độ cao vừa phải, đặt ở nơi vắng người để đảm bảo an toàn.
Việc thuần dưỡng không đơn giản. Ông Dưng phải quan sát tập tính, điều chỉnh môi trường, nguồn thức ăn và độ thông thoáng để ong nhanh thích nghi. Nhờ kiên trì, hiện ông duy trì ổn định 40–50 tổ ong trưởng thành ngay trong vườn. Mùa khai thác kéo dài từ tháng 5 đến tháng 9 âm lịch, mỗi tổ cho 1,5–2 kg nhộng. Ngoài nhộng, rượu ong vò vẽ cũng được khách ở Hà Nội, Đà Nẵng ưa chuộng.
Theo ông, yếu tố quan trọng nhất là giữ được ong chúa. Khi tổ ong lớn, ông sẽ tách ong chúa và một phần ong thợ sang tổ mới, tiếp tục khai thác tổ cũ. Nhờ vậy, đàn ong được duy trì và phát triển liên tục.
Cơ hội và rủi ro của nghề nuôi ong vò vẽ
Ông Lại Văn Dương – Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Lộc đánh giá đây là cách làm mới, chi phí đầu tư thấp nhưng cho thu nhập cao. Trung bình mỗi tổ cho 1,5–2 kg nhộng, giá 250.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu đáng kể cho người nuôi.
Tuy nhiên, ong vò vẽ tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn nếu bị đốt. Vì vậy, địa phương không khuyến khích nuôi trong khu dân cư. Mô hình chỉ phù hợp với các hộ có trang trại tách biệt gần rừng, cần đặt biển cảnh báo để đảm bảo an toàn.
Mô hình của ông Dưng mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp địa phương, khai thác giá trị từ các loài côn trùng, đa dạng hóa nguồn thu cho nông dân. Song song với lợi ích kinh tế, việc đảm bảo an toàn cho người nuôi và cộng đồng xung quanh vẫn là yếu tố được đặt lên hàng đầu.