Thế giới đang chia làm hai con đường để tạo ra 'bộ não' của tương lai

Hai triết lý công nghệ trong cuộc đua định hình tương lai

Những bài phát biểu tại Thượng Hải và các văn bản chính sách từ Washington đang phản ánh chiến lược của mỗi quốc gia trong việc làm chủ trí tuệ nhân tạo.

Cách tiếp cận của Mỹ thể hiện qua kế hoạch hành động nhằm thiết lập sự thống trị, tập trung vào việc thúc đẩy sự đổi mới của khu vực tư nhân. Đặc biệt trong bối cảnh hiện tại khi các dòng chip AI tiên tiến đã trở thành một quân bài quan trọng trong các cuộc đàm phán thương mại.

Triết lý này đặt niềm tin vào một vài phòng thí nghiệm hàng đầu như OpenAI, Google và Anthropic để đẩy xa giới hạn của các mô hình tiên phong (frontier models).

Vai trò của chính phủ là tạo điều kiện và quan trọng hơn, sử dụng quyền kiểm soát đối với các chất bán dẫn tiên tiến – đặc biệt là các GPU cao cấp của Nvidia – như một đòn bẩy chiến lược để làm chậm đối thủ.

Ngược lại, lời kêu gọi của Trung Quốc về một khuôn khổ đồng thuận rộng rãi và tránh độc quyền công nghệ lại phản ánh một triết lý khác: một chiến lược do nhà nước định hướng, tập trung vào việc ứng dụng AI trên quy mô lớn trong toàn bộ nền kinh tế.

Áp lực cấm vận trở thành động lực đổi mới

Bị hạn chế tiếp cận với các con chip tối tân nhất, trọng tâm công nghệ của Trung Quốc đã chuyển dịch. Thay vì chỉ chạy đua về sức mạnh phần cứng, họ buộc phải tập trung vào sự đổi mới thuật toán và tối ưu hóa phần mềm tìm ra những cách thức hiệu quả hơn để đạt được hiệu năng cao với năng lực tính toán hạn chế hơn.

Sự hiệu quả của triết lý tối ưu hóa thuật toán của Trung Quốc đang được chứng minh qua sự trỗi dậy của các mô hình AI nội địa có sức cạnh tranh đáng kinh ngạc.

Sự ra mắt của mô hình R1 từ DeepSeek, một startup chỉ mới thành lập một năm, đã gây chấn động khi nhanh chóng vượt qua hiệu năng của các mô hình từ Meta và Anthropic.

Điều đáng nói hơn là chi phí phát triển. Mẫu R1 được cho là chỉ tốn 5,6 triệu USD, một con số rất nhỏ so với hơn 100 triệu USD của ChatGPT hay gần 200 triệu USD của Gemini. Tương tự, mô hình Kimi K2 của Moonshot gần đây cũng gây ấn tượng mạnh mẽ trong cộng đồng AI.

Chi phí thấp nhưng hiệu năng cao này cho thấy các công ty Trung Quốc không chỉ sao chép kiến trúc phương Tây. Họ đang đi đầu trong việc phát triển các phương pháp huấn luyện và kiến trúc mô hình hiệu quả hơn.

WAIC 2025 là sàn diễn cho hệ sinh thái AI toàn diện

Hội nghị AI Thế giới năm nay một lần nữa cho thấy tham vọng của Trung Quốc không chỉ dừng lại ở các mô hình ngôn ngữ lớn.

Sự hiện diện của hơn 800 công ty, từ các gã khổng lồ như Tencent, Alibaba đến các startup robot như Unitree và Keenon Robotics, đã vẽ nên một bức tranh về một hệ sinh thái AI toàn diện.

Áp lực từ các lệnh cấm vận chip của Mỹ vô hình trung đã trở thành một động lực thúc đẩy sự đổi mới, buộc họ phải tìm ra cách tối ưu hóa phần mềm để bù đắp cho những hạn chế về phần cứng.

Thay vì chỉ tập trung vào các mô hình nền tảng, chiến lược của Trung Quốc nhấn mạnh vào việc tích hợp AI vào nền kinh tế vật chất: robot tự hành trong nhà máy, thị giác máy tính cho kiểm soát chất lượng và các ứng dụng AI trong logistics.

Nước này đang đặt cược vào hiệu quả thuật toán, tốc độ ứng dụng và quy mô công nghiệp. Sự trỗi dậy của các mô hình AI, Trung Quốc cho thấy quyền kiểm soát phần cứng có thể không phải là yếu tố quyết định duy nhất trong cuộc đua định hình tương lai này.

Hoàng Thái