Nhà đầu tư chứng khoán thua lỗ có thể sẽ được hoàn thuế

Tại cuộc họp với các bộ ngành, hiệp hội và doanh nghiệp trong lĩnh vực chứng khoán và bất động sản về Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết cơ quan này đang tiến hành rà soát toàn diện chính sách thuế, đồng thời xây dựng lộ trình điều chỉnh phù hợp trong vòng 5 năm tới. Mục tiêu đặt ra là đảm bảo tính công bằng, hiệu quả, sát thực tế và tuân thủ đúng pháp luật.

Nhà đầu tư thua lỗ có thể sẽ được hoàn thế

Đáng chú ý, trong lĩnh vực chứng khoán, Bộ Tài chính đang nghiên cứu phương án cho phép nhà đầu tư được quyền lựa chọn quyết toán thuế cuối năm thay vì nộp thuế cố định từng giao dịch như hiện tại. Theo quy định hiện hành, cá nhân chuyển nhượng chứng khoán chịu mức thuế suất 0,1% trên giá trị giao dịch, bất kể có lãi hay lỗ. Cách tính này được đánh giá là đơn giản, thuận tiện cho việc thu thuế nhưng lại thiếu công bằng với những nhà đầu tư có kết quả đầu tư thua lỗ hoặc biến động theo chu kỳ.

Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho rằng việc linh hoạt cho phép nhà đầu tư lựa chọn quyết toán vào cuối năm sẽ phản ánh đúng thực trạng thu nhập, đồng thời tạo điều kiện để người đầu tư dài hạn có cơ hội được hoàn thuế khi bị lỗ. Nếu cơ chế này được thông qua, đây sẽ là lần đầu tiên nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán có thể được khấu trừ hoặc hoàn thuế theo nguyên tắc lợi nhuận ròng.

Ngoài ra, liên quan đến cổ tức bằng cổ phiếu – một nội dung gây tranh cãi trong thời gian qua, Thứ trưởng nhấn mạnh thuế TNCN chỉ phát sinh khi nhà đầu tư thực hiện chuyển nhượng cổ phiếu nhận được, chứ không bị đánh thuế ngay thời điểm chia cổ tức. Với mức thuế suất giữ nguyên là 0,1% trên giá trị chuyển nhượng, Bộ Tài chính cho rằng chính sách hiện hành vẫn đảm bảo công bằng giữa các hình thức cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu.

Đề xuất đánh thuế ngay cổ phiếu thưởng và lãi chứng khoán

Tuy nhiên, bên cạnh những điều chỉnh mang tính hỗ trợ nhà đầu tư, Bộ Tài chính cũng đang nghiên cứu phương án áp dụng cơ chế đánh thuế mới theo hướng sát với thu nhập thực tế. Cụ thể, thay vì đánh thuế trên doanh thu như hiện tại, cá nhân chuyển nhượng chứng khoán có thể bị tính thuế TNCN 20% trên khoản lãi ròng trong kỳ, tương tự cách đánh thuế thu nhập kinh doanh. Khoản lãi ròng được xác định dựa trên chênh lệch giữa giá mua và giá bán sau khi trừ đi chi phí hợp lý. Trong trường hợp nhà đầu tư không xác định được giá mua hoặc chi phí liên quan, họ vẫn được phép áp dụng thuế suất 0,1% trên giá bán tương tự như hiện hành.

Một điểm mới đáng chú ý khác là Bộ Tài chính đề xuất áp thuế TNCN ngay khi cá nhân nhận cổ phiếu thưởng hoặc cổ tức bằng cổ phiếu. Theo đó, doanh nghiệp phát hành sẽ có trách nhiệm khấu trừ và nộp thay khoản thuế này, thay vì để nhà đầu tư tự kê khai khi chuyển nhượng như hiện nay. Bộ Tài chính cho biết đề xuất này nhằm hạn chế tình trạng thất thu ngân sách, khi nhiều cổ đông lớn và lãnh đạo doanh nghiệp nắm giữ cổ phiếu trong thời gian dài mà chưa phát sinh nghĩa vụ thuế. Trong khi đó, với cổ tức bằng tiền mặt, thuế đã được khấu trừ tại nguồn, góp phần tạo ra sự minh bạch và công bằng trong hệ thống thuế.

Việc sửa đổi Luật Thuế TNCN lần này được kỳ vọng sẽ tạo ra khung chính sách phù hợp hơn với thực tế hoạt động đầu tư, đồng thời cân bằng giữa nghĩa vụ thuế và quyền lợi của nhà đầu tư cá nhân. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi trước khi trình dự thảo cuối cùng lên Chính phủ và Quốc hội xem xét.

Nguyên Nam