Tìm kiếm con đường làm giàu mới, nông dân An Giang cho đất "nghỉ ngơi", trồng những giống cây đặc biệt, lợi nhuận bền vững hơn
Trước rủi ro từ thời tiết và giá cả lúa không ổn định, nhiều nông dân An Giang đã chuyển đổi sang mô hình mới lạ, giúp tăng thu nhập và cải thiện cuộc sống.
Cách làm mới trên vùng đất quen
Thay vì tiếp tục canh tác lúa ba vụ như trước, nhiều nông dân ở các địa phương trong tỉnh An Giang đang chủ động chuyển đổi cây trồng trong vụ 3, với các loại cây ngắn ngày như sen, ấu, khoai môn, mè… Mô hình này không chỉ giúp tăng hiệu quả kinh tế mà còn cải thiện chất lượng đất, hỗ trợ vụ lúa đông xuân đạt năng suất cao hơn.
Tại khu vực cồn An Thạnh, xã Hội An, việc canh tác cây ấu trong vụ 3 đã trở thành thói quen của nhiều hộ dân suốt hơn 20 năm qua. Ông Trần Văn Thoại, một trong những người gắn bó lâu năm với cây ấu, cho biết gia đình ông thường trồng ấu Đài Loan – giống cho năng suất cao, thời gian sinh trưởng ngắn và hương vị thơm, bùi được thị trường ưa chuộng.
“Dù tốn nhiều công chăm sóc, nhưng cây ấu cho lợi nhuận ổn định, ít chịu ảnh hưởng từ thời tiết. Đặc biệt, sau vụ ấu, đất trồng lúa mùa đông xuân được cải tạo tốt hơn nhờ phù sa lắng đọng và cách ly mầm bệnh”, ông Thoại chia sẻ.
Cùng chung quan điểm, ông Võ Văn Ghe cho biết mỗi công ấu có thể cho năng suất khoảng 2 tấn. Với mức giá 6.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, nông dân có thể lãi 9–10 triệu đồng/công. Ngoài ra, thân và lá ấu sau thu hoạch còn được sử dụng làm phân hữu cơ cho vụ lúa sau, tiết kiệm chi phí phân bón và giúp cây trồng phát triển bền vững.
Ít vốn, dễ chăm, hiệu quả cao
Không lựa chọn cây ấu, chị Lê Thị Thúy Kiều (xã Hội An) lại gặt hái thành công từ mô hình trồng sen lấy gương. Với diện tích 1.300m², chị Kiều đầu tư giống sen từ TP. Cần Thơ và bắt đầu canh tác từ đầu vụ 3. Sau khoảng 70 ngày, sen ra gương và có thể thu hoạch liên tục trong vòng một tháng.
Theo chị Kiều, mỗi công sen thu được 700–800 kg gương, giá bán ổn định từ 12.000–15.000 đồng/kg. Trừ đi chi phí khoảng 1,5 triệu đồng/công, người trồng sen có thể thu lời khá cao, nhất là khi có thể tái canh từ giống sen cũ mà không cần đầu tư lại.
Không chỉ có giá trị kinh tế, sen còn có thị trường đầu ra ổn định. Gương sen non được tiêu thụ tươi tại chợ, còn gương già là nguyên liệu đầu vào cho các cơ sở chế biến hạt sen. “Gương sen được thương lái đến tận vườn thu mua, nên bà con không lo đầu ra”, chị Kiều chia sẻ thêm.
Hiệu quả kép, cải tạo đất và thích ứng với khí hậu
Với điều kiện thời tiết cực đoan ngày càng khó lường, việc duy trì canh tác lúa cả 3 vụ trong năm tiềm ẩn nhiều rủi ro về sâu bệnh, chi phí tăng cao, lợi nhuận bấp bênh. Do đó, mô hình “2 lúa 1 màu” đang trở thành lựa chọn phù hợp với xu hướng nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu.
Không chỉ giúp nông dân tăng thêm một nguồn thu nhập từ vụ 3, các cây trồng như sen, ấu, bắp, mè… còn đóng vai trò luân canh cải tạo đất, cắt mầm bệnh, giảm thiểu áp lực hóa chất nông nghiệp. Nhờ vậy, vụ lúa đông xuân sau đó có điều kiện phát triển thuận lợi, cho năng suất cao, giảm chi phí đầu tư.
Hiện nhiều địa phương còn đang khuyến khích nông dân đa dạng hóa cơ cấu cây trồng, mở rộng mô hình xen canh và luân canh theo hướng linh hoạt, tận dụng tối đa lợi thế về thổ nhưỡng và thủy lợi ở từng vùng.