Một loại rau tưởng "vô dụng" nhưng lại tốt hơn cả thuốc, giúp mát gan bổ thận, chống mệt mỏi
Ít ai ngờ loài rau mọc ven bờ ao, thường để ngăn trâu bò phá ruộng, lại ăn ngon, mát gan bổ thận, giúp gân cốt chắc khỏe.
Tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Tuyên Quang, Sơn La, Lào Cai hay Phú Thọ, có một loài cây bụi mọc ven đồi rừng, thường được người dân tận dụng làm hàng rào ngăn trâu bò, gọi là ngũ gia bì hương. Ít ai ngờ rằng, loại cây với những chiếc gai nhọn và thân thô ráp ấy lại mang trong mình cả giá trị ẩm thực và dược liệu quý.
Trồng ngũ gia bì hương cực kỳ đơn giản, chỉ cần giâm cành là có thể bén rễ và mọc tốt quanh năm. Mỗi khi trời mưa, lá non và ngọn mọc lên tua tủa, người dân tranh thủ thu hái, bán cho nhà hàng hoặc mang ra chợ với giá ổn định. Một số gia đình còn “không đủ rau để bán” bởi nhu cầu tiêu thụ tăng mạnh, đặc biệt từ các nhà hàng phục vụ du khách muốn khám phá đặc sản vùng cao.
Đáng chú ý, ngũ bì hương là loại rau đặc sản có thể trồng 1 lần, thu hoạch cả năm. Sau khi hái ngọn non, cây tiếp tục đâm chồi mới rất nhanh, gần như không cần chăm bón cầu kỳ. Đây là điểm cộng lý tưởng với những ai yêu thích mô hình trồng rau sạch, tự nhiên, ít tốn công mà hiệu quả lại cao.
Vị đắng dễ “ghiền”, càng nấu càng ngọt, càng ăn càng bổ
Ngọn non của ngũ gia bì hương tuy hơi đắng nếu ăn sống nhưng khi nấu lên lại có vị ngọt hậu, thơm dậy mùi rất riêng. Nhiều người miền xuôi lần đầu nếm thử còn e dè, nhưng rồi lại “ghiền” bởi cái vị vừa hoang dã vừa thanh mát ấy.
Món ngon phổ biến nhất là rau ngũ bì hương xào trứng – một cách chế biến đơn giản nhưng giữ được trọn vị và giá trị dinh dưỡng. Ngoài ra, rau còn được dùng để nhúng lẩu, nấu canh, thậm chí làm nộm hoặc phơi khô để hãm trà giải nhiệt.
Quy trình sơ chế cũng rất dễ: chỉ cần nhặt phần ngọn dài 5–7cm, rửa sạch là có thể dùng ngay. Loại rau này hầu như không bị sâu bệnh, lại trồng tự nhiên nên rất “lành”, không lo dư lượng thuốc trừ sâu hay chất kích thích sinh trưởng.
Được ví như “nhân sâm rừng” nhờ công dụng dược lý quý giá
Theo cuốn "Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam", ngũ gia bì hương có vị cay, đắng, tính ôn, mang lại nhiều tác dụng như: khử phong thấp, cường gân cốt, bổ gan thận – rất phù hợp với người trung niên, cao tuổi hoặc thường xuyên đau nhức xương khớp.
Đặc biệt, loại cây này thuộc họ nhân sâm và chứa saponin – một hợp chất quý được chứng minh có tác dụng chống oxy hóa, tăng cường trí nhớ, chống lão hóa và nâng cao thể trạng. Một số tài liệu y học hiện đại cũng ghi nhận, hoạt chất trong ngũ gia bì hương có tiềm năng hỗ trợ chống lại tế bào ung thư, virus và các bệnh lý mãn tính.
Ngoài phần ngọn dùng làm rau, vỏ thân và lá già còn có thể phơi khô để hãm trà uống hằng ngày giúp mát gan, thải độc, hỗ trợ tiêu hóa và ngủ ngon hơn.
Rau sạch, trồng dễ, ăn ngon: Lựa chọn cho bữa cơm xanh lành mỗi ngày
Giữa thời điểm người tiêu dùng ngày càng ưu tiên rau xanh an toàn, ngũ gia bì hương trở thành “ứng viên sáng giá” trong danh sách rau sạch của nhiều gia đình thành thị. Không chỉ vì nó mang dáng dấp của một loại “rau rừng đặc sản” mà còn bởi tính bền vững, dễ trồng và lợi ích toàn diện cho sức khỏe.
Bạn hoàn toàn có thể trồng vài bụi ngũ gia bì hương quanh hàng rào, ven bờ ao hoặc trong góc vườn nhỏ, chỉ cần đất ẩm và thoát nước tốt. Mỗi tuần hái vài lần là đủ có rau sạch cho cả gia đình.
Trong những ngày oi nóng, một đĩa rau ngũ bì xào trứng hay bát canh nấu cùng nấm rừng không chỉ mát lòng mà còn giúp dưỡng gân cốt, hỗ trợ thải độc và bồi bổ khí huyết. Một sự trở lại đầy bất ngờ của một loài cây tưởng như chỉ có giá trị... chắn trâu.