Trong 5 năm tới, những yếu tố này cần phải chú trọng trong triển khai dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam
Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam mang tầm vóc quốc gia cho nên việc xây dựng thành công mang ý nghĩa rất lớn, có tác động thúc đẩy nền kinh tế đi lên.
Sức hút của dự án đường sắt cao tốc với quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp
Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam tiếp tục thu hút sự quan tâm mạnh mẽ không chỉ từ trong nước mà còn từ cộng đồng người Việt ở nước ngoài, các chính phủ và nhiều tập đoàn lớn quốc tế. Những tháng gần đây, hoạt động đối ngoại tấp nập, các đoàn doanh nghiệp và đối tác quốc tế liên tục đến Việt Nam bày tỏ mong muốn tham gia dự án dưới nhiều hình thức.
Khác với gần 20 năm trước, khi dự án đường sắt cao tốc từng hai lần được cân nhắc nhưng chưa triển khai vì chưa đủ điều kiện, lần này Việt Nam đã có bước chuyển đáng kể về năng lực tiếp cận và sự tự tin làm chủ. Giờ đây, mục tiêu không chỉ là xây dựng một tuyến đường sắt hiện đại, mà còn phát triển công nghiệp nền tảng, công nghệ, quản trị vận hành và bảo dưỡng đường sắt cao tốc, đồng thời tạo động lực kinh tế xã hội ở những vùng tuyến đi qua.
Dự án dự kiến huy động nhiều nguồn lực, cả quốc tế cùng với sự tham gia chủ động của doanh nghiệp trong nước, đặc biệt khu vực tư nhân. Việc đồng thời học hỏi kinh nghiệm và tiếp nhận chuyển giao công nghệ được coi là giải pháp quan trọng nhằm tăng khả năng tự chủ và năng lực cạnh tranh lâu dài.
Vai trò giám sát của Nhà nước và chuẩn bị của doanh nghiệp
Để bảo đảm dự án đường sắt cao tốc được triển khai hiệu quả, trách nhiệm của Nhà nước và các doanh nghiệp tham gia phải được xác định rõ ràng.
Nhà nước đã thành lập đơn vị chuyên trách để tham mưu, thúc đẩy, giám sát dự án xuyên suốt quá trình chuẩn bị và triển khai. Minh bạch, công bằng trong lựa chọn đối tác và nhà thầu trên cơ sở năng lực, kinh nghiệm, khả năng liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước và quốc tế...
Về phía doanh nghiệp, cần đặc biệt chú trọng tuyển chọn và đào tạo đồng bộ nhân lực đáp ứng yêu cầu về trình độ chuyên môn, kỹ năng, đạo đức nghề nghiệp...
Thời điểm triển khai và các điều kiện cần thiết
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế, định hướng trong 5 năm trước mắt Việt Nam cần ưu tiên các ngành công nghệ cao như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, đồng thời phát triển công nghiệp nền tảng và công nghiệp phụ trợ để từng bước thoát khỏi phụ thuộc gia công, nâng cao giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh quốc tế.
Cùng lúc, các doanh nghiệp tham gia dự án đường sắt cao tốc phải có thời gian chuẩn bị đầy đủ từ đào tạo nhân lực, xây dựng nhà máy sản xuất vật liệu, linh kiện, đến tiếp nhận công nghệ. Khi hệ thống công nghiệp hỗ trợ phát triển đồng bộ, dự án sẽ giảm được chi phí, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và sức cạnh tranh.
Ngoài ra, Việt Nam đang tiến hành điều chỉnh cần thiết, sau cuộc cải tổ tổ chức bộ máy chính quyền các cấp và các chiến lược phát triển lớn. Đây là điều kiện quan trọng để ổn định cơ chế vận hành, bảo đảm các bên yên tâm triển khai dự án.