Sáp nhập tỉnh thành xong, hàng loạt tuyến cao tốc trục Bắc - Nam được đề xuất thu phí mới
Hàng loạt dự án cao tốc Bắc Nam dự kiến sẽ thu phí từ năm 2026, kỳ vọng giúp các địa phương sau sáp nhập phát triển kinh tế và giảm chi phí logistics.
13 dự án cao tốc Bắc Nam thu phí từ năm 2026
Cục Đường bộ Việt Nam vừa có kiến nghị Bộ Xây dựng về lộ trình và mức thu phí hoàn vốn cho 13 dự án cao tốc Bắc Nam dự kiến hoàn thành trong năm nay. Đây là bước đi nhằm khai thác hiệu quả hạ tầng giao thông trọng điểm, đồng thời chuẩn bị nguồn lực duy tu, bảo trì trong dài hạn.
13 dự án gồm các đoạn trải dài từ Bắc vào Nam, trong đó có những tuyến kết nối trực tiếp các địa phương vừa sáp nhập hoặc sắp xếp xã phường như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, TP. Huế và đặc biệt là khu vực Nam Trung Bộ, nơi đang được nghiên cứu thành lập vùng kinh tế trọng điểm ven biển.
Danh sách cụ thể các tuyến sắp hoàn thành gồm: Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ, Hòa Liên - Túy Loan, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang, Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau.
Trong số này, 4 đoạn đã khai thác gồm Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Bùng - Vạn Ninh và Vân Phong - Nha Trang; các đoạn còn lại dự kiến thông xe từ tháng 8 đến cuối năm 2025.
Mức thu phí phân loại theo tiêu chuẩn kỹ thuật
Theo đề xuất, mức phí được chia thành 2 nhóm:
- Mức 1: 1.300 đồng/km với xe tiêu chuẩn, áp dụng cho tuyến đạt chuẩn 4 làn xe và có làn dừng khẩn cấp liên tục. Tuyến Hòa Liên - Túy Loan là dự án duy nhất đáp ứng điều kiện này.
- Mức 2: 900 đồng/km, áp dụng cho các tuyến có làn dừng khẩn cấp không liên tục.
Đại diện Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, mức phí này được tính toán trên cơ sở chi phí đầu tư, duy tu, và khả năng chi trả của doanh nghiệp, người dân. Trong bối cảnh nhiều tỉnh, thành sáp nhập hoặc mở rộng phạm vi hành chính, quy mô lưu lượng phương tiện được dự báo sẽ tăng mạnh nhờ liên kết vùng.
Ví dụ, sau khi hoàn thiện tuyến Quảng Ngãi - Hoài Nhơn và Hoài Nhơn - Quy Nhơn, toàn khu vực Nam Trung Bộ sẽ có trục cao tốc kết nối liên hoàn đến Nha Trang. Điều này sẽ gia tăng nhu cầu vận tải hàng hóa, du lịch, đồng thời góp phần tạo hành lang phát triển mới dọc duyên hải.
Tổng doanh thu thu phí được ước tính đạt hơn 2.636 tỉ đồng trong chu kỳ 7 năm khai thác. Sau khi trừ chi phí tổ chức thu, số nộp ngân sách nhà nước còn khoảng 2.450 tỉ đồng. Hết chu kỳ, cơ quan quản lý sẽ đánh giá để điều chỉnh hình thức thu phí hoặc chuyển đổi phương án quản lý phù hợp với điều kiện thực tế.
Hạ tầng thu phí và khai thác đồng bộ
Để chuẩn bị thu phí, Cục Đường bộ Việt Nam đã giao các đơn vị triển khai xây dựng trạm thu phí, lắp đặt thiết bị công nghệ, xây dựng công trình dịch vụ công tại trạm dừng nghỉ và hoàn thiện các hạng mục an toàn giao thông. Phần lớn các tuyến sẽ áp dụng hệ thống thu phí tự động không dừng, hạn chế ùn tắc và đảm bảo tính minh bạch trong quản lý.
Song song với đó, Bộ Xây dựng cũng đã phê duyệt đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đối với 5 dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn 1, gồm: Mai Sơn - quốc lộ 45, quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây. Những tuyến này dự kiến cũng sẽ bắt đầu thu phí từ đầu năm 2026.
Trong bối cảnh nhiều địa phương đang chuẩn bị tổ chức lại đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã, việc hoàn thiện mạng lưới cao tốc không chỉ phục vụ lưu thông liên tỉnh mà còn giúp tối ưu hóa quản lý vùng sau sáp nhập, nâng cao hiệu quả phân bố dân cư và phát triển các cực kinh tế mới.