Từ thứ đặc sản cổ bị quên lãng, nông dân Lâm Đồng gây dựng nên thương hiệu trứ danh, sản phẩm giá bạc triệu, khách sành uống săn lùng
Nông dân Lâm Đồng đã kiên trì phục hồi giống đặc sản quý hiếm, sản phẩm hiện có giá bán lên đến 1,2 triệu đồng/kg và được khách hàng khắp cả nước yêu thích.
Khởi nguồn từ đam mê khám phá hương vị
Năm 2013, ông Đỗ Văn Ẩn – một nông dân tại Đà Lạt tình cờ để ý trong vườn nhà có một cây cà phê cổ thụ. Được cha mẹ cho biết đó là giống cà phê Moka, từng được người Pháp đưa về Đà Lạt trồng hơn 100 năm trước, ông Ẩn quyết định thử nghiệm chế biến.
Những hạt cà phê chín mọng được ông thu hái, phơi khô và sơ chế. Khi chiết xuất, ông đã bất ngờ trước hương vị thơm ngọt, khác biệt hoàn toàn so với nhiều loại cà phê khác trên thị trường. “Cà phê vừa rót ra, tôi nếm thử thì thấy hương vị rất thơm ngon. Từ đó, tôi có mong muốn tìm hiểu sâu hơn về giống cà phê đặc biệt này” – ông Ẩn chia sẻ.
Đam mê ngày càng lớn, ông bắt đầu hành trình tìm kiếm những vùng đất phù hợp để phục hồi giống cà phê quý hiếm. Sau nhiều chuyến đi thực địa tại tỉnh Lâm Đồng, ông nhận thấy chỉ khu vực Cầu Đất – TP Đà Lạt với độ cao 1.500–1.600m, khí hậu mát lạnh quanh năm mới thực sự lý tưởng để cây Moka phát triển ổn định.
Kiên trì nhân giống và liên kết nông dân địa phương
Theo lời kể của ông Ẩn, thời điểm ông đặt chân xuống Cầu Đất, ông vô cùng ấn tượng khi thấy những cây Moka cổ thụ to lớn, thân xù xì, có tuổi đời lên đến 30–50 năm. Dù vậy, từ trước năm 1990, nhiều nông dân đã chuyển sang trồng cà phê Catimor vì năng suất cao, dễ chăm sóc hơn.
Với quyết tâm phục hồi giống cà phê Moka, ông Đỗ Văn Ẩn kết hợp cùng người anh làm nghề nghiên cứu giống cây để ươm và nhân giống. Dần dần, ông thuyết phục nhiều nông dân địa phương tham gia trồng Moka. Hiện nay, ông đã liên kết với 15 hộ ở xã Trạm Hành, TP Đà Lạt, hỗ trợ cây giống, kỹ thuật canh tác và bao tiêu toàn bộ sản phẩm.
Tuy nhiên, Moka là giống cây đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc tỉ mỉ hơn hẳn các loại cà phê thông thường. Cây dễ nhiễm bệnh, cần được canh tác hữu cơ, hạn chế thuốc bảo vệ thực vật và ưu tiên sử dụng phân bón sinh học. Ông Ẩn thường xuyên xuống tận vườn, hướng dẫn bà con các biện pháp chăm sóc tự nhiên, duy trì chất lượng hạt cà phê thu hoạch.
Năm 2018, ông thành lập Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại – Dịch vụ DALATA, chính thức đưa sản phẩm Moka ra thị trường. Các chuyên gia và người cao tuổi từng thưởng thức Moka đã dành lời khen về hương vị độc đáo, hậu vị ngọt kéo dài, xứng đáng với danh xưng “Nữ hoàng cà phê Việt Nam”.
Nâng tầm nông sản Việt Nam trên thị trường cao cấp
Sản phẩm cà phê Moka của DALATA hiện được chế biến thành hai dòng chính: cà phê hạt rang và cà phê bột. Giá bán dao động từ 1,2 triệu đồng/kg – mức giá cao nhưng được khách hàng trong và ngoài nước đón nhận. Ông Ẩn cho biết, nhiều khách du lịch khi đến Đà Lạt đã ghé quán cà phê của ông, sau khi thưởng thức đều mua về làm quà.
Ngoài các kênh phân phối truyền thống, sản phẩm còn xuất hiện tại sân bay, siêu thị, cửa hàng lưu niệm và các sàn thương mại điện tử, giúp thương hiệu Moka Đà Lạt tiếp cận nhiều nhóm khách hàng. Năm 2022, cà phê Moka DALATA đã được UBND TP Đà Lạt cấp chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Đà Lạt – Kết tinh kỳ diệu từ đất lành” và đạt chứng nhận OCOP 4 sao của tỉnh Lâm Đồng.
Không chỉ chăm lo phát triển sản xuất, ông Đỗ Văn Ẩn còn tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động địa phương và góp phần định hình giá trị nông sản cao cấp từ chính bàn tay của nông dân. Ông khẳng định: “Tôi mong sản phẩm Moka không chỉ là cà phê, mà còn là niềm tự hào của nông dân Đà Lạt.”
Thời gian tới, công ty DALATA sẽ mở rộng nhà xưởng tại xã Trạm Hành để tăng công suất chế biến, đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn từ khách hàng. Mục tiêu của ông Ẩn là đưa cà phê Moka Đà Lạt trở thành sản phẩm tiêu biểu trên bản đồ nông sản đặc sản Việt Nam.