Chỉ thích nói chuyện bằng tên lửa, "người bạn" này là át chủ bài bí mật nhất của Iran suốt 4 thập kỷ
Đây là một trong những lực lượng ngoài nhà nước mạnh nhất tại Trung Đông, với sự hậu thuẫn toàn diện từ Iran.
Hezbollah – lực lượng được Iran hậu thuẫn suốt hơn 40 năm
Trong bức tranh địa chính trị phức tạp của Trung Đông, Iran không chỉ đóng vai trò là một quốc gia có ảnh hưởng mạnh mẽ về tư tưởng và địa lý, mà còn là một “kiến trúc sư chiến lược” thông qua mạng lưới các lực lượng đồng minh và ủy nhiệm. Trong đó, nổi bật nhất chính là Hezbollah – lực lượng được hình thành năm 1982 tại Lebanon dưới sự hậu thuẫn trực tiếp của Lực lượng Quds, thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).
Ban đầu chỉ là một nhóm dân quân người Shiite phản đối sự hiện diện của Israel tại Lebanon, Hezbollah nhanh chóng phát triển thành một tổ chức bán quân sự có tổ chức cao, sở hữu vũ khí hiện đại và có ảnh hưởng đáng kể tại quốc hội Lebanon. Tư tưởng nền tảng của Hezbollah mang đậm dấu ấn của Cách mạng Hồi giáo Iran, với lập trường chống Israel, chống phương Tây và trung thành với các lãnh tụ tôn giáo tại Tehran.
Từ chiến sự tại Lebanon đến vai trò khu vực
Hezbollah ngày nay không chỉ là một tổ chức chính trị – quân sự nội bộ Lebanon, mà còn là một phần quan trọng trong chiến lược khu vực của Iran. Theo nhiều nguồn tin quốc tế, Hezbollah sở hữu hơn 150.000 quả tên lửa và rocket, trong đó có loại tầm trung có thể tấn công sâu vào lãnh thổ Israel. Hệ thống hầm ngầm, cơ sở chỉ huy dưới lòng đất và lực lượng chiến đấu tinh nhuệ khiến tổ chức này được đánh giá là “lực lượng ngoài nhà nước mạnh nhất Trung Đông”.
Vai trò của Hezbollah được mở rộng rõ nét khi họ tham gia cuộc nội chiến tại Syria, hỗ trợ trực tiếp cho chế độ Tổng thống Bashar al-Assad – một đồng minh quan trọng của cả Iran và Hezbollah. Sự hiện diện của lực lượng này tại Syria mang lại cho họ kinh nghiệm trận mạc đô thị, mở rộng mạng lưới hậu cần khu vực từ Tehran đến Beirut và nâng tầm ảnh hưởng trong nhóm các lực lượng thân Iran.
Khác với nhiều nhóm vũ trang khác, Hezbollah còn hoạt động như một đảng chính trị hợp pháp, có ghế trong quốc hội Lebanon, điều hành đài truyền hình riêng và sở hữu mạng lưới xã hội – y tế – giáo dục quy mô lớn. Điều này vừa giúp tổ chức duy trì sức ảnh hưởng trong cộng đồng người Shiite, vừa cung cấp một “vỏ bọc chính trị” cho lực lượng quân sự.
Quan hệ với Iran: Đối tác chiến lược lâu dài
Mối quan hệ giữa Iran và Hezbollah không dừng lại ở hỗ trợ tài chính hay quân sự. Đây là mối liên kết tư tưởng – chiến lược kéo dài hàng thập kỷ. Tehran coi Hezbollah là “tiền đồn phía Tây” trong “trục kháng chiến” chống lại ảnh hưởng của Mỹ, Israel và các quốc gia Arab thân phương Tây. Đổi lại, Hezbollah cam kết hỗ trợ Iran về quân sự, chính trị và truyền thông, đặc biệt trong các giai đoạn căng thẳng như vấn đề hạt nhân hay khi các chỉ huy Iran bị tấn công.
Theo các báo cáo quốc tế, Iran cung cấp cho Hezbollah hàng trăm triệu USD mỗi năm, chuyển giao công nghệ tên lửa chính xác cao, kỹ thuật chế tạo UAV và thậm chí cả hệ thống chiến tranh điện tử. Quan hệ này giúp Hezbollah duy trì khả năng “răn đe mềm”, tung ra các cuộc tấn công giới hạn nhằm gửi đi thông điệp mà không khơi mào chiến tranh toàn diện – điều đã được chứng minh trong các đợt giao tranh gần đây tại Gaza (2023–2024).
Tuy nhiên, mối quan hệ này cũng vấp phải nhiều thách thức. Kinh tế Lebanon suy giảm khiến hình ảnh xã hội của Hezbollah bị ảnh hưởng. Các lệnh trừng phạt của Mỹ và EU gây khó khăn cho hoạt động hậu cần và tài trợ. Đồng thời, sự mệt mỏi của dư luận trước các cuộc xung đột kéo dài như tại Syria và Gaza khiến vai trò của Hezbollah bị chất vấn trong chính nội bộ Lebanon.
Mới đây, trước câu hỏi về phản ứng trước các đợt không kích của Mỹ và Israel nhắm vào cơ sở hạt nhân Iran, người phát ngôn Hezbollah khẳng định tổ chức này vẫn tuân thủ lệnh ngừng bắn ký kết từ tháng 11/2024. Tuy nhiên, hai bên vẫn cáo buộc nhau vi phạm, cho thấy khả năng xung đột vẫn tiềm ẩn.