Thị trường biến động vì căng thẳng Trung Đông: Nhà đầu tư cá nhân nên làm gì?

Tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận trên nền tảng Truth Social rằng Iran và Israel đã đạt thỏa thuận ngừng bắn. Dù vậy, tâm lý lo ngại vẫn bao trùm phần lớn nhà đầu tư nhỏ lẻ, những người không ngừng tự hỏi liệu cú sốc tiếp theo có đang ở phía trước.

Trong bối cảnh đó, một câu hỏi đặt ra: “Liệu đây có phải là thời điểm bất thường đòi hỏi thay đổi chiến lược đầu tư hay chúng ta vẫn nên kiên định với kế hoạch dài hạn?”

JL Collins, tác giả cuốn sách “The Simple Path to Wealth” cho biết mặc dù thị trường đã trải qua nhiều biến động lớn như đại dịch, cổ phiếu meme, lạm phát và lãi suất tăng kỷ lục từ 0 lên 5%, song lợi suất trung bình của S&P 500 từ tháng 1/2020 đến 5/2025 vẫn đạt gần 13%/năm. Đây là một con số ấn tượng trong bối cảnh nhiều rủi ro địa chính trị và kinh tế vĩ mô.

Ông nhận định: "Trừ khi xảy ra xung đột toàn diện, tình hình Trung Đông hiện nay chưa đủ để thay đổi chiến lược đầu tư dài hạn."

Với nhà đầu tư sắp nghỉ hưu, ông khuyến nghị chuyển sang danh mục thận trọng hơn, với tỷ trọng lớn hơn dành cho trái phiếu. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng tỷ trọng cổ phiếu nên duy trì tối thiểu 50% nhằm đảm bảo tăng trưởng dài hạn cho danh mục.

Theo Diane Harris, cựu Tổng biên tập Money Magazine, điều quan trọng là nhà đầu tư cần tập trung vào những gì có thể kiểm soát. Để giảm căng thẳng trong ngắn hạn, bà Harris khuyên nên duy trì một lượng tiền mặt đủ lớn, tương ứng với vài tháng đến vài năm chi tiêu, nhằm tạo vùng đệm tài chính khi thị trường biến động hoặc có sự kiện bất ngờ như thất nghiệp.

Bà Harris cho biết: “Chúng ta không thể kiểm soát thị trường, cũng không thể kiểm soát chiến tranh hay thuế quan. Nhưng chúng ta có thể kiểm soát phản ứng của mình và điều đó bắt đầu từ việc đánh giá lại mục tiêu đầu tư, thời gian đầu tư và mức độ chịu rủi ro.”

Bà nhấn mạnh cảm giác thị trường sụp đổ trong ngắn hạn có thể chỉ là “gờ giảm tốc” khi nhìn lại trong khung thời gian dài hơn 20-30 năm. “Lịch sử chứng khoán cho thấy, những phiên tăng điểm mạnh thường diễn ra ngay sau các đợt giảm sâu, và rất dễ bị bỏ lỡ nếu bạn rút lui khỏi thị trường.”

Christine Benz, Giám đốc chiến lược tài chính cá nhân tại Morningstar lưu ý rằng với nhà đầu tư trẻ (dưới 50 tuổi), cổ phiếu vẫn nên chiếm tỷ trọng chủ đạo trong danh mục. Tuy nhiên, việc phân bổ hợp lý giữa thị trường trong nước và quốc tế là cần thiết.

Với nhà đầu tư trên 50 tuổi, đặc biệt là những người đã nghỉ hưu hoặc sắp nghỉ hưu, bà Benz khuyến nghị giảm dần rủi ro thông qua việc tăng tỷ trọng trái phiếu chính phủ, quỹ trái phiếu và giữ một lượng tiền mặt lớn hơn.

Một nguyên tắc phổ biến để xác định tỷ lệ cổ phiếu trong danh mục là lấy 110 trừ đi độ tuổi của nhà đầu tư. Ví dụ, người 60 tuổi nên giữ khoảng 50% cổ phiếu và phần còn lại phân bổ cho trái phiếu, tiền mặt hoặc các công cụ lãi suất cố định.

Trong trường hợp thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh sâu hoặc suy thoái, những khoản đầu tư “phòng thủ” như trái phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi và quỹ thị trường tiền tệ sẽ trở nên hữu ích. Benz lưu ý rằng lợi suất của các công cụ này hiện đang ở mức hấp dẫn, đủ để tạo thu nhập ổn định trong khi vẫn duy trì tính thanh khoản cao.

Đặc biệt, bà khuyến nghị nên chuẩn bị sẵn một "dòng tiền đệm” tương đương 7–10 năm nhu cầu chi tiêu nếu bạn đã bước vào giai đoạn rút tiền từ danh mục đầu tư. Ngoài ra, việc kết hợp các công cụ bảo vệ lạm phát như I-Bonds hoặc TIPS cũng nên được xem xét.

Hoàng Thái