Một đêm đặc biệt ở “Hàm cá mập” Hà Nội
Sau 32 năm hiện diện giữa lòng Thủ đô, tòa nhà “Hàm cá mập”, biểu tượng quen thuộc bên hồ Gươm, chính thức nói lời chia tay.
Biểu tượng “Hàm cá mập” chính thức bị tháo dỡ
Vào khoảng 22h đêm 19/6/2025, Hà Nội chính thức bắt đầu công tác phá dỡ tòa nhà “Hàm cá mập” – một trong những công trình kiến trúc đặc trưng gắn liền với ký ức nhiều thế hệ thủ đô. Sau hơn 3 thập kỷ tồn tại tại vị trí đắc địa bên hồ Gươm, tòa nhà này sẽ nhường chỗ cho một không gian quảng trường mở, phục vụ mục tiêu chỉnh trang cảnh quan đô thị khu vực trung tâm.
Theo ghi nhận tại hiện trường, nhiều máy móc chuyên dụng như xe cẩu, máy khoan, thiết bị nâng đã được huy động đến công trường, trong khi lực lượng chức năng quây rào và kiểm soát chặt chẽ khu vực để đảm bảo an toàn.
Quận Hoàn Kiếm – nơi tọa lạc tòa nhà – cho biết, đây là một phần trong kế hoạch cải tạo quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục, nhằm mở rộng không gian công cộng kết nối hai di tích quốc gia đặc biệt: khu hồ Hoàn Kiếm – đền Ngọc Sơn và phố cổ Hà Nội. Do nằm ở khu vực nhạy cảm, lại có vị trí “lõi” trong vùng di sản đô thị, việc phá dỡ công trình được thực hiện hết sức thận trọng, có sự giám sát của các cơ quan chuyên môn và tham vấn từ Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội. Khu vực xung quanh cũng được lên kế hoạch chỉnh trang đồng bộ, từ nhà hàng Thủy Tạ đến tuyến phố Đinh Tiên Hoàng – Hàng Đào, với định hướng giảm bớt phương tiện cơ giới, ưu tiên không gian đi bộ và dịch vụ du lịch.
Kế hoạch chỉnh trang hai phân kỳ
Tòa nhà Hàm Cá Mập được xây dựng từ năm 1991 đến 1993, do Transerco quản lý, từng là biểu tượng hiện đại hóa không gian hồ Gươm trong giai đoạn đầu thập niên 90. Tuy nhiên, thiết kế và sự hiện diện của nó cũng từng gây tranh cãi trong giới kiến trúc sư và người dân. Trong nhiều năm gần đây, các cuộc họp chuyên đề về chỉnh trang khu vực hồ Hoàn Kiếm luôn nhấn mạnh đến nhu cầu hạ giải công trình này để trả lại sự thanh thoát cho không gian quanh hồ – vốn là điểm đến thiêng liêng và là biểu tượng văn hóa nghìn năm của thủ đô.
Theo phương án cải tạo được quận Hoàn Kiếm báo cáo UBND TP Hà Nội, kế hoạch chỉnh trang được chia thành hai phân kỳ. Phân kỳ 1, triển khai từ tháng 5 đến tháng 8/2025, gồm: phá dỡ công trình số 1-3-5 Đinh Tiên Hoàng (tòa nhà Hàm Cá Mập), di dời trạm biến áp bên trong, chỉnh trang mặt đứng, biển hiệu, mái vảy các công trình xung quanh, đồng thời tổ chức lại giao thông khu vực để phát huy tối đa giá trị không gian công cộng phục vụ du lịch.
Phân kỳ 2 sẽ tập trung vào phát triển không gian ngầm dưới quảng trường, cải tạo hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, chỉnh trang các lớp nhà mặt phố xung quanh để đồng điệu với chức năng mới của khu vực – một không gian di sản mở hiện đại. Với định hướng đó, quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục không chỉ trở thành tâm điểm văn hóa – du lịch của Hà Nội mà còn là minh chứng cho cách thành phố dung hòa giữa bảo tồn và phát triển.
Hồ Hoàn Kiếm hiện có diện tích khoảng 12ha, chu vi gần 1,7km – là trái tim của thủ đô Hà Nội. Việc tháo dỡ tòa nhà Hàm Cá Mập đánh dấu bước ngoặt trong nỗ lực đưa hồ Gươm trở lại dáng vẻ thanh lịch, cổ kính vốn có, đúng như tinh thần “trái tim di sản giữa lòng thành phố”.