Sáp nhập 3 tỉnh phía Nam, một tỉnh mới hình thành sẽ sở hữu tới 99% trữ lượng quặng quý của quốc gia

Diện mạo kinh tế đa dạng, liên kết vùng mạnh mẽ

Đề án sáp nhập ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận không chỉ là thay đổi về địa giới hành chính mà còn mở ra một không gian phát triển kinh tế mới có quy mô lớn nhất cả nước – hơn 24.000 km². Với vị trí chiến lược kết nối Tây Nguyên, duyên hải Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ, tỉnh Lâm Đồng mới được kỳ vọng trở thành điểm đến đầu tư đa ngành và trung tâm liên kết vùng hiệu quả.

Lợi thế tích hợp từ ba địa phương mang lại cơ cấu kinh tế phong phú, trải dài từ nông nghiệp công nghệ cao, du lịch, đến công nghiệp khai khoáng. Trong đó, chuỗi giá trị công nghiệp nhôm đang nổi lên như một trụ cột rõ nét, với các dự án quy mô lớn đã vận hành và hàng loạt kế hoạch mở rộng đang trong quá trình chuẩn bị.

Việc hình thành một hành lang kinh tế chạy từ vùng nguyên liệu Tây Nguyên đến cửa ngõ cảng biển Bình Thuận – thông qua hệ thống giao thông như Quốc lộ 14 – tạo điều kiện để các ngành công nghiệp có tính liên kết cao phát triển mạnh mẽ. Mô hình này được kỳ vọng không chỉ thúc đẩy sản xuất trong nước mà còn nâng cao năng lực xuất khẩu các sản phẩm giá trị gia tăng.

Trung tâm bô xít – nhôm lớn nhất Việt Nam đang hình thành

Theo Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV), khu vực Lâm Đồng và Đắk Nông hiện có trữ lượng bô xít chiếm hơn 99% tổng trữ lượng quốc gia, khoảng 5,4 tỷ tấn quặng nguyên khai. Trong đó, Đắk Nông nắm khoảng 3,2 tỷ tấn và Lâm Đồng sở hữu các mỏ lớn tại khu vực Tân Rai (huyện Bảo Lâm).

Hiện tại, hai tổ hợp alumin quy mô lớn đã vận hành gồm Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắk Nông), đóng vai trò nền móng cho ngành công nghiệp nhôm Việt Nam.

• Tổ hợp alumin Nhân Cơ có tổng mức đầu tư 16.821 tỷ đồng, công suất nhà máy alumin 650.000 tấn/năm. Tính đến cuối năm 2024, đã sản xuất 5,47 triệu tấn alumin và nộp ngân sách hơn 4.438 tỷ đồng. Dự án tạo việc làm cho hơn 1.100 lao động, thu nhập trung bình 15 triệu đồng/tháng.
• Tổ hợp alumin Tân Rai có tổng vốn đầu tư 15.414 tỷ đồng, vận hành từ năm 2013 với công suất tương đương Nhân Cơ. Đến 31/3/2024, đã sản xuất 7,47 triệu tấn alumin, đóng góp hơn 5.300 tỷ đồng cho ngân sách và tạo việc làm cho khoảng 1.000 lao động với thu nhập bình quân trên 16 triệu đồng/tháng.

Không chỉ mang lại lợi ích tài chính, hai tổ hợp còn đóng góp tích cực cho chương trình an sinh xã hội địa phương. Sản phẩm alumin từ hai nhà máy đã xuất khẩu sang các thị trường đòi hỏi chất lượng cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, qua đó khẳng định năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp nhôm trong khu vực.

Đặc biệt, Dự án Nhà máy Alumin Đắk Nông 2 tại huyện Đắk Glong với tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 khoảng 21.000 tỷ đồng đang được đẩy nhanh thủ tục để triển khai. Dự án này được kỳ vọng tăng gấp đôi sản lượng alumin toàn vùng, tạo thêm hàng ngàn việc làm và thúc đẩy các ngành phụ trợ như luyện nhôm, hóa chất công nghiệp tại tỉnh Lâm Đồng mới.

Hướng tới cấu trúc phát triển kinh tế bền vững

Việc sáp nhập ba địa phương thành tỉnh Lâm Đồng mới cho phép tích hợp hiệu quả các trụ cột kinh tế hiện có. Trong khi Đắk Nông là trung tâm nguyên liệu và chế biến khoáng sản, Lâm Đồng sở hữu hệ sinh thái công nghiệp sẵn có và nguồn lao động chất lượng cao, thì Bình Thuận đóng vai trò đầu mối xuất khẩu qua hệ thống cảng.

Bên cạnh đó, mô hình kinh tế mới của tỉnh Lâm Đồng cũng đang dần định hình trên cơ sở đa ngành, kết hợp giữa công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp, giúp hạn chế phụ thuộc vào một lĩnh vực đơn lẻ và tạo nền tảng tăng trưởng bền vững, ổn định.

Với các nền tảng đã và đang được xây dựng, cùng sự vào cuộc tích cực từ chính quyền và doanh nghiệp, tỉnh Lâm Đồng mới có nhiều tiềm năng để vươn lên trở thành trung tâm kinh tế chiến lược của khu vực miền Trung – Tây Nguyên trong thập kỷ tới.

Ngọc Linh