Ứng dụng gom cả mạng xã hội, ví điện tử và bệnh viện vào làm một, nhưng chưa thể "vượt biên giới"

Hệ sinh thái ứng dụng "tất cả trong một" làm thay đổi cuộc sống số

WeChat, ứng dụng do Tencent phát triển, được biết đến như một nền tảng nhắn tin nhưng thực chất đã trở thành “mạch máu số” trong đời sống hàng ngày của người dân Trung Quốc. Từ việc gửi tin nhắn, gọi điện, thanh toán hóa đơn, đặt lịch khám bệnh, gọi xe, đến cập nhật mạng xã hội, tất cả đều diễn ra trong một ứng dụng duy nhất. Mô hình “tất cả trong một” (all-in-one) này là điểm đặc biệt khiến WeChat khác biệt so với những ứng dụng giao tiếp phổ biến toàn cầu như WhatsApp hay Facebook Messenger.

Ra mắt vào năm 2011 với tên gọi ban đầu là Weixin, ứng dụng này nhanh chóng đạt đến hơn 1,3 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng, trong đó phần lớn tập trung tại Trung Quốc. WeChat không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là ví điện tử (WeChat Pay), nền tảng mạng xã hội (Moments), nơi tích hợp hàng nghìn Mini Programs – những ứng dụng nhỏ như gọi đồ ăn, đặt vé xem phim, mua sắm, tra cứu dịch vụ công… mà người dùng không cần rời khỏi nền tảng.

WeChat Pay là một trong những đột phá lớn nhất của ứng dụng này. Tại các đô thị lớn của Trung Quốc, thanh toán bằng tiền mặt dần biến mất, thay vào đó là mã QR và ví điện tử. Từ người bán hàng rong đến các trung tâm thương mại đều chấp nhận thanh toán qua WeChat. Các Mini Programs trong WeChat thay thế cho việc tải xuống nhiều ứng dụng riêng lẻ, tiết kiệm bộ nhớ điện thoại và mang lại trải nghiệm liền mạch.

Bên cạnh đó, chính sách kiểm soát nền tảng công nghệ nước ngoài tại Trung Quốc cũng góp phần củng cố vai trò trung tâm của WeChat trong đời sống số. Việc các dịch vụ từ Google, Facebook hay WhatsApp bị hạn chế hoạt động giúp người dân tập trung sử dụng hệ sinh thái nội địa, mà trong đó WeChat là hạt nhân kết nối.

Không chỉ phục vụ cá nhân, WeChat còn là công cụ giao tiếp nội bộ phổ biến trong các doanh nghiệp, tổ chức tại Trung Quốc. Từ nhóm làm việc, trao đổi dự án cho đến dịch vụ chăm sóc khách hàng, WeChat đóng vai trò kết nối nhanh chóng và tiện lợi.

Tham vọng toàn cầu và giới hạn từ mô hình “siêu ứng dụng”

Mặc dù rất thành công tại thị trường nội địa, Tencent vẫn chưa thể biến WeChat thành một hiện tượng toàn cầu. Từ năm 2011, Tencent đã nỗ lực tiếp cận thị trường quốc tế bằng cách đổi tên từ Weixin sang WeChat, cung cấp giao diện đa ngôn ngữ và đẩy mạnh quảng bá tại nhiều quốc gia châu Á. Tuy nhiên, tính đến năm 2015, WeChat chỉ có khoảng 100 triệu người dùng ngoài Trung Quốc, con số quá khiêm tốn so với WhatsApp hay Facebook Messenger.

Một trong những nguyên nhân là thị trường ứng dụng toàn cầu đã quá bão hòa. Mỗi khu vực đã có những nền tảng nhắn tin riêng chiếm lĩnh: WhatsApp tại châu Âu và Nam Mỹ, Line tại Nhật Bản, KakaoTalk tại Hàn Quốc, Telegram tại Đông Âu và Trung Đông. Các nền tảng này đều có lượng người dùng trung thành và mạng lưới dịch vụ tích hợp tương thích với thói quen sử dụng tại từng quốc gia.

Mô hình “siêu ứng dụng” của WeChat, dù rất hiệu quả tại Trung Quốc, lại trở nên thừa thãi hoặc gây “quá tải” ở nhiều nơi khác. Người dùng tại Mỹ hay châu Âu đã quen với việc dùng nhiều ứng dụng chuyên biệt cho từng chức năng – Google Maps để tìm đường, Uber để gọi xe, PayPal để thanh toán, Instagram để chia sẻ hình ảnh… Việc tích hợp tất cả vào một nền tảng duy nhất không còn mang lại giá trị mới mẻ, mà thậm chí có thể khiến trải nghiệm trở nên rối rắm.

Ngoài ra, rào cản văn hóa, cách tiếp thị sản phẩm và những nghi ngại về quyền riêng tư cũng là lý do khiến người dùng quốc tế e ngại tiếp cận WeChat. Dù Tencent là một tập đoàn công nghệ lớn, thương hiệu của họ chưa có độ nhận diện mạnh mẽ như Apple, Google hay Meta trên thị trường toàn cầu.

Trong những năm gần đây, thay vì cố gắng mở rộng ra bên ngoài, WeChat tập trung giữ vững vị thế tại thị trường nội địa và phục vụ cộng đồng người Hoa trên thế giới. Ứng dụng này vẫn được nhiều doanh nghiệp tại châu Âu và Đông Nam Á tích hợp để phục vụ khách du lịch Trung Quốc, đặc biệt thông qua dịch vụ thanh toán WeChat Pay.

Ngọc Linh