Bí ẩn một hòn đảo ở Việt Nam chỉ “nổi lên một lần” rồi vĩnh viễn biến mất
Ở Việt Nam có một hòn đảo bí ẩn từng chỉ “nổi lên một lần” trong lịch sử, rồi vĩnh viễn biến mất, để lại nhiều câu chuyện ly kỳ giữa biển trời.
Một lần nổi lên giữa biển trời
Ngoài khơi Nam Trung Bộ, cách đảo Phú Quý không xa, Hòn Tro – hay còn gọi là île des Cendres (đảo tro) – từng xuất hiện như một phép màu của tự nhiên. Hòn đảo đặc biệt này chỉ tồn tại chớp nhoáng vào năm 1923, sau một chuỗi phun trào núi lửa ngắn ngủi, để rồi nhanh chóng biến mất vĩnh viễn vào lòng đại dương.
Theo lời các bô lão địa phương và ghi chép từ thủy thủ Nhật Bản, vào đầu tháng 3/1923, người dân ven đảo Phú Quý bất ngờ chứng kiến cột khói đen ngùn ngụt, bốc cao hơn 2.000m, kèm theo tiếng nổ vang rền giữa biển trời. Đó là ngày 8/3/1923, khi một ngọn núi lửa dưới đáy biển bất ngờ thức giấc, tạo nên hòn đảo mới – sau này được đặt tên là Hòn Tro.
“Hòn đảo phù du” trong mắt giới khoa học
Sự kiện địa chất này lập tức gây tiếng vang lớn trong giới khoa học. Chỉ vài ngày sau, đoàn khảo sát thủy văn Pháp đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường. Theo tài liệu gửi Viện Hàn lâm Khoa học Pháp, vào ngày 13/3/1923, đoàn khảo sát đã tiến hành vẽ bản đồ, đo đạc cấu trúc đảo. Kết quả cho thấy: Hòn Tro chủ yếu hình thành từ tro núi lửa – những mảnh vụn đen nhẹ xốp. Đỉnh cao nhất của đảo chỉ chừng 0,75m, bề ngang 0,5m, mang dáng hình trăng lưỡi liềm hay móng ngựa, hai đầu nhọn bị sóng biển bào mòn dựng đứng.
Dù ngoạn mục khi xuất hiện, Hòn Tro cũng “yểu mệnh” không kém: chỉ ba tháng sau, hòn đảo đã biến mất hoàn toàn. Các nhà khoa học cho rằng do cấu trúc đảo lỏng lẻo, chưa kịp ổn định, nên đã bị sóng gió bào mòn nhanh chóng. Hòn đảo phù du ấy từ đó chỉ còn là ký ức trong lòng biển và các ghi chép khoa học.
Nguy cơ tiềm ẩn từ lòng biển sâu
Ngày nay, đứng từ đỉnh núi Cấm, phóng tầm mắt ra khơi, Hòn Tro không còn hiện hữu, chỉ còn trong truyền thuyết và tài liệu cổ. Song, sự biến mất của Hòn Tro không đồng nghĩa với việc nguy cơ núi lửa ở vùng biển Nam Trung Bộ đã chấm dứt.
Theo các nhà khoa học, khu vực quanh đảo Phú Quý và đặc biệt tại tọa độ cũ của Hòn Tro, vẫn tồn tại cụm núi lửa ngầm dưới đáy biển. Những hoạt động địa chấn ngầm vẫn được ghi nhận, tiềm ẩn khả năng “thức giấc” bất cứ lúc nào. Do đó, việc xây dựng trạm quan sát địa chấn tại đảo Phú Quý là một yêu cầu cấp thiết, giúp theo dõi những rung chấn nhỏ – tín hiệu sớm của các hoạt động phun trào có thể xảy ra.
Hòn Tro, dù đã biến mất, vẫn là một “huyền thoại” của biển Việt Nam – một minh chứng sống động cho sức mạnh và tính bất ngờ của tự nhiên. Câu chuyện về hòn đảo chỉ “nổi lên một lần rồi vĩnh viễn biến mất” sẽ còn được kể mãi trong ký ức ngư dân và trong những trang sử địa chất của dải đất hình chữ S.