Cuộc đua bền bỉ của 2 "đại gia" ngành cá tra tại Đồng Tháp

Nằm trong vùng lõi cá tra Đồng bằng sông Cửu Long, Công ty CP Vĩnh Hoàn (HOSE: VHC) và Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đa quốc gia I.D.I (HOSE: IDI) không chỉ là hai cái tên tiêu biểu của tỉnh Đồng Tháp mà còn đại diện cho hai mô hình phát triển khác biệt trong cùng một ngành hàng chủ lực của Việt Nam. Năm 2024, giữa bối cảnh thị trường hồi phục, cả hai doanh nghiệp đã chọn những lối đi riêng để khẳng định vị thế, duy trì lợi nhuận và mở rộng chuỗi giá trị bền vững.

Trong năm 2024, Vĩnh Hoàn đạt doanh thu 12.513 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế hơn 1.226 tỷ đồng – tức lợi nhuận ròng chiếm gần 10% doanh thu, một con số ấn tượng thể hiện khả năng kiểm soát chi phí và biên lợi nhuận tốt. Trong khi đó, IDI đạt doanh thu hơn 7.137 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 72,7 tỷ đồng – không tăng so với năm 2023, nhưng vẫn là kết quả đáng ghi nhận trong bối cảnh IDI phải xoay xở với áp lực từ Trung Quốc và chi phí đầu vào cao.

Tỷ suất lợi nhuận gộp của IDI tăng lên 7,83%, cho thấy biên an toàn dần cải thiện nhờ chiến lược khép kín và giảm chi phí vùng nuôi liên kết. Vĩnh Hoàn thì vượt trội toàn diện về hiệu quả tài chính với EBITDA đạt 2.014 tỷ đồng, tương đương hơn 16% doanh thu.

Năm 2024, Vĩnh Hoàn xuất khẩu hơn 270 triệu USD cá tra, chiếm 14% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra của cả nước. Mỹ tiếp tục là thị trường chủ lực với tỷ trọng lên đến 55,9%, trong khi IDI vẫn phụ thuộc đáng kể vào Trung Quốc và Mexico, lần lượt chiếm 22% và 24,7%.

Tuy nhiên, IDI đã có những chuyển động chiến lược khi đầu tư xây dựng Nhà máy số 3 đạt tiêu chuẩn Mỹ, tăng cường xúc tiến thương mại tại thị trường này, hứa hẹn sẽ thay đổi cục diện trong 2 năm tới. Trong khi đó, Vĩnh Hoàn tiếp tục giữ ưu thế nhờ được miễn thuế chống bán phá giá tại Mỹ và năng lực sản phẩm giá trị gia tăng vượt trội.

Chiến lược chuỗi giá trị: Một bên vững chắc – một bên đang khép kín

Vĩnh Hoàn từ lâu đã phát triển chuỗi khép kín hoàn thiện từ cá giống – thức ăn – vùng nuôi – chế biến – giá trị gia tăng – phụ phẩm – chăm sóc sức khỏe và nông sản. Các công ty con như Feed One, Vinh Wellness, Vinh Agri, Sa Giang… tạo nên một hệ sinh thái toàn diện và đa ngành.

Trong khi đó, IDI đang đẩy mạnh xây dựng chuỗi này với các dự án trọng điểm: nhà máy chế biến số 3, trung tâm giống thủy sản 400 tỷ đồng và nhà máy bột cá – dầu cá của Trisedco. Dù đi sau, IDI có lợi thế nhờ tốc độ triển khai nhanh và chiến lược dùng vốn trái phiếu xanh để đầu tư trung hạn.

Vĩnh Hoàn sở hữu cấu trúc tài chính mạnh mẽ, nợ vay ròng âm hơn 600 tỷ đồng, khả năng thanh toán lãi vay gấp 21 lần. Trong khi đó, IDI dù có tỷ lệ đòn bẩy thấp (nợ/vốn chủ sở hữu ~0,63) nhưng vẫn đang phụ thuộc vào vốn vay ngắn hạn và chưa đạt mức thặng dư tài chính đáng kể.

Về vận hành, Vĩnh Hoàn vượt trội ở các chỉ số như:

• Vòng quay hàng tồn kho: tăng từ 2,6 lên 3,2
• Vòng quay khoản phải thu: tăng từ 5,1 lên 6,6
• Biên EBITDA hơn 16%, so với 7,83% biên gộp của IDI

Những con số này cho thấy Vĩnh Hoàn đang vận hành hiệu quả hơn, linh hoạt về dòng tiền và ít rủi ro hơn về nợ.

Có thể thấy, cuộc đua giữa Vĩnh Hoàn và IDI không phải là cuộc cạnh tranh trực diện, mà là hai cách tiếp cận khác nhau trong cùng một ngành hàng. Vĩnh Hoàn ở vị thế dẫn đầu và đang củng cố sự thống trị bằng hiệu quả vận hành, đa dạng hóa ngành hàng. Trong khi đó, IDI là “người theo đuổi cần mẫn”, đang đầu tư bài bản để tạo đột phá trong vài năm tới.

Nếu Vĩnh Hoàn là một hệ sinh thái toàn diện thì IDI đang trên hành trình xây dựng mô hình tương tự – một hành trình có thể tạo nên sự bứt phá ngoạn mục nếu các dự án đầu tư sớm phát huy hiệu quả.

Thu Hà