Sáp nhập Kon Tum – Quảng Ngãi: Gộp gần 15.000 km², 2 sân bay, GRDP 2 tỉnh hình thành trung tâm kinh tế công – nông mới

Đồng thuận chính trị và bước chuẩn bị hạ tầng cho việc sáp nhập

Vào đầu tháng 5/2025, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI đã chính thức thông qua nội dung cơ bản của dự thảo đề án sắp xếp tỉnh Kon Tum với tỉnh Quảng Ngãi. Đề án này không chỉ dừng lại ở việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã còn 40 đơn vị sau sáp nhập mà còn mở ra một giai đoạn mới trong công cuộc tinh gọn bộ máy và tăng cường kết nối vùng.

UBND hai tỉnh đã được giao chủ động phối hợp, hoàn thiện phương án sau khi lấy ý kiến nhân dân và trình Hội đồng nhân dân các cấp xem xét, biểu quyết. Cùng lúc, các ban ngành như Ban Tuyên giáo và Ban Dân vận Tỉnh ủy cũng triển khai tuyên truyền sâu rộng nhằm tạo sự đồng thuận trong hệ thống chính trị và nhân dân.

Liên quan đến hạ tầng, một số dự án giao thông trọng điểm đang được triển khai để phục vụ cho sự liên kết hành chính – kinh tế giữa hai địa phương. Tuyến cao tốc nối Kon Tum – Quảng Ngãi đã được khảo sát vật liệu, hướng tuyến, chuẩn bị hồ sơ thi công. Song song đó, tuyến tỉnh lộ 676 nối Kon Plông với Sơn Tây, Sơn Hà (Quảng Ngãi) cũng đang được gấp rút hoàn thiện để đảm bảo giao thông thông suốt sau sáp nhập.

Trong khâu chuẩn bị tổ chức bộ máy, tỉnh Quảng Ngãi hiện đang xây dựng nơi ở, sinh hoạt và trụ sở làm việc mới để đón tiếp đội ngũ cán bộ từ Kon Tum sau khi hợp nhất. Trung tâm hành chính – chính trị dự kiến đặt tại TP. Quảng Ngãi, nơi hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi về giao thông, cơ sở hạ tầng và nguồn lực lao động.

Diện mạo mới của tỉnh sau sáp nhập: diện tích lớn, dân số đông, thế mạnh rõ ràng

Theo dự thảo đề án, tỉnh mới sau sáp nhập sẽ có diện tích hơn 14.800 km², đứng thứ tư cả nước về quy mô hành chính sau Lâm Đồng, Gia Lai và Đắk Lắk. Dân số dự kiến hơn 2,16 triệu người, có hai sân bay quy hoạch tại Măng Đen và đảo Lý Sơn, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy du lịch, kết nối vùng và phát triển kinh tế.

Xét về tiềm năng kinh tế, Kon Tum là một trong những tỉnh dẫn đầu Tây Nguyên về tốc độ tăng trưởng năm 2024, đạt 97,8% kế hoạch, tổng GRDP đạt khoảng 20.225 tỷ đồng, thu ngân sách gần 4.425 tỷ đồng, đầu tư toàn xã hội đạt 30.000 tỷ đồng với sự đóng góp lớn từ khu vực tư nhân.

Ngành nông nghiệp địa phương có cơ cấu đa dạng với diện tích trồng cà phê hơn 31.500 ha, cao su hơn 81.600 ha, sâm Ngọc Linh gần 2.900 ha, cùng hàng chục nghìn ha cây ăn quả, mắc ca và cây dược liệu. Đàn gia súc đạt khoảng 317.600 con, diện tích thủy sản vượt 1.000 ha, du lịch đón 2,3 triệu lượt khách trong năm qua.

Về phần mình, Quảng Ngãi duy trì vai trò trung tâm công nghiệp lớn của miền Trung với giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt 157.521 tỷ đồng, trong đó sản xuất ngoài lọc hóa dầu đạt hơn 105.000 tỷ đồng. GRDP bình quân đầu người năm 2024 đạt 4.460 USD/người, cùng mức tăng trưởng GRDP 4,07%.

Các lĩnh vực trọng điểm như Khu kinh tế Dung Quất đang được tập trung quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2000, hoàn thành 4/9 đồ án quy hoạch. Công tác cải cách hành chính, xúc tiến đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh cũng được đẩy mạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và nhà đầu tư trong – ngoài nước.

Thách thức cần vượt qua và kỳ vọng sau sáp nhập

Dù có nhiều điểm sáng, Kon Tum vẫn đối mặt với không ít hạn chế. Giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt yêu cầu, một số địa phương thiếu quyết liệt trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Tình trạng vi phạm Luật Lâm nghiệp vẫn xảy ra tại các xã vùng sâu, vùng xa. Công trình không phép và tỷ lệ học sinh dân tộc chưa đáp ứng chương trình học là những vấn đề chưa được xử lý triệt để.

Nguyên nhân được ông Nguyễn Ngọc Sâm – nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh – chỉ ra là do khó khăn trong giải phóng mặt bằng, quy trình chuyển đổi đất rừng còn phức tạp, cùng với đó là sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các ban ngành.

Tuy nhiên, nhìn về tương lai, mục tiêu tăng trưởng hơn 10%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt 70 triệu đồng, thu ngân sách 5.000 tỷ đồng và thu hút 3 triệu lượt khách du lịch cho thấy tầm nhìn dài hạn của Kon Tum sau khi sáp nhập.

Về phía Quảng Ngãi, kỳ vọng tiếp tục phát huy thế mạnh về công nghiệp – dịch vụ, khai thác hiệu quả hạ tầng hiện có và phát triển các cụm đô thị vệ tinh quanh trung tâm hành chính tỉnh mới.

Sự kết hợp giữa nông nghiệp chất lượng cao, công nghiệp hiện đại, du lịch đặc thù, và hạ tầng giao thông liên vùng sẽ là nền tảng để tỉnh mới hình thành từ sáp nhập Kon Tum – Quảng Ngãi vươn lên thành điểm sáng phát triển tại khu vực miền Trung – Tây Nguyên.

Tuấn Anh