Vũ khí phóng từ đáy đại dương, mang theo 10 đầu đạn hạt nhân, có thể hủy diệt mục tiêu từ hơn 9.000 km
Đây là vũ khí chiến lược của Nga, mang theo nhiều đầu đạn hạt nhân, được thiết kế để đánh trả trong mọi kịch bản chiến tranh.
Hành trình từ thất bại đến biểu tượng chiến lược của Nga
Tên lửa đạn đạo liên lục địa phóng từ tàu ngầm Bulava (RSM-56) là một trong những vũ khí then chốt trong học thuyết răn đe hạt nhân của Nga hiện nay. Được phát triển từ cuối thập niên 1990, trong bối cảnh các dòng SLBM cũ của Liên Xô như R-39U trở nên lỗi thời, Bulava mang theo kỳ vọng trở thành trụ cột của lực lượng răn đe hạt nhân dưới biển của Moskva.
Thế nhưng, chặng đường phát triển của Bulava không hề bằng phẳng. Trong giai đoạn 2004–2009, loại tên lửa này trải qua 13 cuộc thử nghiệm, trong đó có tới 8 lần thất bại do lỗi kỹ thuật, từ động cơ đến khả năng phân tách tầng. Những thất bại này khiến Bulava từng bị nghi ngờ về khả năng chiến đấu thực tế và bị coi là biểu tượng cho sự sa sút công nghệ hậu Xô viết.
Tuy nhiên, sau nhiều lần cải tiến, chuyển đổi nhà thầu và hoàn thiện thiết kế, Bulava dần đạt được độ tin cậy. Năm 2013, Bộ Quốc phòng Nga chính thức đưa loại vũ khí này vào biên chế, trang bị cho tàu ngầm hạt nhân chiến lược lớp Borei. Đây là bước ngoặt, biến Bulava thành biểu tượng hồi sinh của năng lực công nghiệp quốc phòng Nga.
Đặc tính kỹ thuật: Ưu thế trong mọi tình huống xung đột
Bulava là tên lửa ba tầng sử dụng nhiên liệu rắn, có tầm bắn từ 8.000–9.300 km, mang theo 6–10 đầu đạn hạt nhân MIRV (Multiple Independently targetable Reentry Vehicles). Đặc điểm này cho phép mỗi tên lửa tấn công nhiều mục tiêu cùng lúc – một khả năng răn đe cực kỳ hiệu quả trong chiến tranh hiện đại.
Các đầu đạn của Bulava có thể tự điều hướng và cơ động ở tốc độ cao, giúp tránh né hệ thống phòng thủ tên lửa như THAAD (Mỹ) hay Aegis của NATO. Bên cạnh đó, tên lửa còn có khả năng mang theo mồi nhử điện tử và hệ thống gây nhiễu, gia tăng khả năng sống sót khi xâm nhập không phận đối phương.
Dù không có tầm bắn xa bằng Trident II D5 của Mỹ, Bulava lại được đánh giá cao ở khả năng thích nghi với môi trường Bắc Cực – khu vực hoạt động thường xuyên của các tàu ngầm hạt nhân Nga. Đây cũng là điểm then chốt giúp Nga đảm bảo chiến lược "đánh trả thứ hai" trong mọi tình huống xung đột hạt nhân.
Mỗi tàu ngầm lớp Borei có thể mang theo tới 16 quả Bulava. Với 7 chiếc Borei và Borei-A đã đi vào hoạt động tính đến năm 2024, lực lượng tàu ngầm Nga đã có đủ sức để đảm nhiệm vai trò phản công chiến lược từ biển sâu – ngay cả khi các căn cứ trên đất liền bị tấn công.
Vai trò địa chính trị và những bước phát triển tương lai
Không chỉ là một loại vũ khí chiến lược, Bulava còn mang tính biểu tượng chính trị. Trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và phương Tây gia tăng, đặc biệt từ sau năm 2014 việc triển khai tàu ngầm mang tên lửa Bulava ở Bắc Cực, Thái Bình Dương hay Biển Barents thường là động thái phát tín hiệu mạnh mẽ về khả năng tồn tại và phản công của Nga.
Tháng 10/2022, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố phóng thử thành công Bulava từ tàu ngầm tại Biển Trắng, đánh trúng mục tiêu tại Kamchatka – cách điểm phóng hơn 5.000 km. Đây không chỉ là minh chứng cho độ tin cậy kỹ thuật mà còn là thông điệp rõ ràng trong bối cảnh quan hệ Nga – NATO căng thẳng.
Hiện tại, Nga tiếp tục nâng cấp Bulava. Một số báo cáo cho thấy kế hoạch phát triển đầu đạn siêu thanh tốc độ Mach 10+ tích hợp trí tuệ nhân tạo, nhằm tăng khả năng xuyên phá phòng thủ và điều hướng trong môi trường bị gây nhiễu mạnh. Đồng thời, phiên bản Bulava-M đang được nghiên cứu với tầm bắn trên 10.000 km, sử dụng vật liệu nhẹ nhưng chịu nhiệt tốt hơn.
Trong thời đại mà răn đe hạt nhân vẫn đóng vai trò quan trọng trong cân bằng chiến lược, Bulava – với khả năng hoạt động từ đáy đại dương chính là “lá bài cuối cùng” của Nga trong mọi kịch bản leo thang.