Telegram là của nước nào?
Ứng dụng nhắn tin hơn 900 triệu người dùng này không của Mỹ, cũng chẳng của Trung Quốc. Vậy Telegram là của nước nào, lịch sử ra đời ra sao?
Không ít người dùng tại Việt Nam đang sử dụng Telegram như một công cụ giao tiếp, chia sẻ dữ liệu và cập nhật tin tức mỗi ngày, nhưng lại không rõ ứng dụng này thực chất đến từ đâu. Telegram không thuộc về Mỹ, cũng không liên quan đến các tập đoàn công nghệ Trung Quốc. Thay vào đó, nó được sáng lập bởi hai anh em người Nga – Pavel Durov và Nikolai Durov, những nhân vật đặc biệt nổi tiếng trong giới công nghệ với lý tưởng tự do và chống kiểm duyệt.
Telegram chính thức ra mắt vào ngày 14/8/2013. Đây là sản phẩm tiếp nối sau thành công (và cả thất bại) của Pavel Durov với mạng xã hội VKontakte – phiên bản “Facebook của nước Nga”. Sau khi từ chối cung cấp dữ liệu người dùng cho chính quyền Nga và bị buộc rời khỏi VK, Pavel quyết định rời khỏi đất nước và bắt đầu lại với một ứng dụng nhắn tin mang tên Telegram, với mục tiêu rõ ràng: tạo ra nền tảng không bị kiểm duyệt, không bị theo dõi và người dùng hoàn toàn kiểm soát dữ liệu cá nhân.
Anh trai của Pavel, Nikolai Durov – một thiên tài toán học – là người đã xây dựng nền tảng mã hóa riêng có tên MTProto, được áp dụng vào Telegram để đảm bảo mọi cuộc trò chuyện đều được bảo vệ bằng mã hóa tiên tiến. Chính điều này khiến Telegram nhanh chóng thu hút những người quan tâm đến bảo mật, quyền riêng tư và các cộng đồng công nghệ khắp thế giới.
Một trong những điểm nổi bật giúp Telegram khác biệt là chính sách không thu thập dữ liệu người dùng và không quảng cáo. Trong thời điểm mà các nền tảng như Facebook hay Instagram liên tục bị chỉ trích vì theo dõi người dùng để bán quảng cáo, Telegram giữ vững tuyên ngôn “miễn phí, không quảng cáo, không bán dữ liệu”. Người sáng lập Pavel Durov thậm chí từng tuyên bố: “Khi sản phẩm là miễn phí, người dùng không phải là hàng hóa.”
Bên cạnh tính năng trò chuyện cá nhân, Telegram còn hỗ trợ tạo nhóm lên đến hàng trăm ngàn thành viên, phát triển các kênh tin tức, sử dụng bot tự động và thậm chí tích hợp livestream. Người dùng có thể gửi tệp lên đến 2GB, một con số vượt xa hầu hết các đối thủ. Những tính năng này giúp Telegram trở thành công cụ yêu thích trong giới đầu tư tài chính, công nghệ, truyền thông và cả những cộng đồng hoạt động xã hội trên toàn cầu.
Tuy nhiên, cũng chính vì bảo mật quá tốt và không kiểm duyệt nội dung, Telegram không ít lần vướng vào tranh cãi. Nhiều nhóm tội phạm mạng, buôn lậu, lừa đảo hay thậm chí tổ chức cực đoan đã lợi dụng nền tảng này để hoạt động, khiến Telegram bị các quốc gia như Nga, Iran, Trung Quốc và gần đây là Việt Nam đưa vào tầm ngắm. Dẫu vậy, với tư cách là nền tảng không đặt trụ sở cố định, Telegram vẫn hoạt động mạnh mẽ ở nhiều khu vực.
Tính đến cuối năm 2024, Telegram ghi nhận hơn 900 triệu người dùng toàn cầu, trở thành một trong những ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất thế giới.
Dù không xuất phát từ những cái nôi công nghệ lớn, Telegram lại đang âm thầm định hình lại cách con người trao đổi thông tin trong thời đại số.