Máy bay mang 8 tấn vũ khí, bay cao tới hơn 17km, né đạn như múa, hỏa lực như cơn mưa thép

Thiết kế siêu cơ động và hỏa lực ấn tượng

Dựa trên nền tảng của tiêm kích huyền thoại Su-27, máy bay Su-30 là chiến đấu cơ hai động cơ, hai chỗ ngồi, được phát triển bởi Tập đoàn Sukhoi từ đầu những năm 1990 với mục tiêu kết hợp khả năng chiếm ưu thế trên không và tấn công mặt đất trong một nền tảng duy nhất.

Điểm nổi bật của Su-30 chính là khả năng siêu cơ động, cho phép thực hiện những động tác bay phức tạp, hỗ trợ không chiến tầm gần hiệu quả. Với tốc độ tối đa Mach 2, trần bay trên 17.000 mét, tầm bay hơn 5.000 km khi mang theo bình nhiên liệu phụ, Su-30 có thể thực hiện các nhiệm vụ tầm xa mà không cần tiếp nhiên liệu trên không.

Về hỏa lực, Su-30 được trang bị pháo GSh-30-1 cỡ nòng 30mm và có đến 12 điểm treo vũ khí với tổng tải trọng tối đa 8 tấn, bao gồm tên lửa không đối không, không đối đất, bom điều khiển chính xác và khí tài điện tử. Đây là một trong những máy bay có cấu hình vũ khí đa dạng nhất trong số các tiêm kích thế hệ 4.

Khác với xu hướng tiêm kích phương Tây tập trung vào khả năng tàng hình, Su-30 nhấn mạnh vào khả năng mang tải lớn, hoạt động bền bỉ và dễ bảo trì, giúp nó trở thành lựa chọn phù hợp với các nước có địa hình phức tạp, khí hậu khắc nghiệt – như Việt Nam.

Phiên bản Su-30MK2 và dấu ấn tại Việt Nam

Su-30 đã được Nga phát triển thành nhiều biến thể để đáp ứng yêu cầu của từng quốc gia, như Su-30MKI cho Ấn Độ, Su-30MKA cho Algeria, Su-30MKK cho Trung Quốc và Su-30MK2 dành cho Việt Nam.

Không quân Nhân dân Việt Nam bắt đầu tiếp nhận Su-30MK2 từ năm 2004. Tính đến nay, lực lượng này đang vận hành 36 chiếc Su-30MK2, biến đây thành máy bay chiến đấu chủ lực trong biên chế không quân. Phiên bản này có khả năng dẫn đường chính xác, tấn công mục tiêu trên biển bằng tên lửa diệt hạm, hoạt động tốt trong điều kiện bay ở độ cao thấp – những tính năng phù hợp với thực địa tại Biển Đông.

Su-30MK2 cũng đã gắn liền với nhiều hoạt động huấn luyện, diễn tập chiến đấu quan trọng. Duy chỉ có một sự kiện đáng tiếc là vụ tai nạn ngày 14/6/2016, khi một chiếc Su-30MK2 rơi trong lúc huấn luyện ở vùng biển Nghệ An. Trung tá Trần Quang Khải hy sinh, còn Thiếu tá Nguyễn Hữu Cường may mắn được cứu sống sau 30 giờ trôi dạt.

Đối chiếu với các dòng tiêm kích hiện đại

So với các tiêm kích hiện đại như F-15E (Mỹ), Eurofighter Typhoon (châu Âu) hay J-16 (Trung Quốc), Su-30 có lợi thế về tầm bay xa, khả năng cơ động cao và chi phí hợp lý. Đặc biệt, hệ thống điều khiển vector lực đẩy giúp nó thực hiện được các thao tác mà không nhiều máy bay thế hệ 4 khác có thể theo kịp.

Tuy nhiên, điểm yếu của Su-30 – đặc biệt ở phiên bản MK2 – là hệ thống điện tử hàng không (avionics) và radar bị đánh giá là lạc hậu hơn so với các máy bay thế hệ 4++ hoặc thế hệ thứ 5 như F-35 Lightning II. Điều này ảnh hưởng đến khả năng tác chiến đa nhiệm, nhận diện mục tiêu và phối hợp trong chiến đấu mạng trung tâm.

Dù vậy, với sự cân bằng giữa hiệu năng và chi phí, Su-30 vẫn là giải pháp tối ưu với các quốc gia có ngân sách quốc phòng trung bình, nhưng cần một lực lượng không quân mạnh, hoạt động hiệu quả trong các kịch bản xung đột khu vực.

Ngọc Linh