Sáp nhập ba tỉnh, vùng đất mới gây choáng với 2 chùa lớn nhất, 1 di sản, 2 món ăn lọt top thế giới
Ba tỉnh sáp nhập thành một lần nữa. Từ Hà Nam Ninh xưa đến Ninh Bình mới hôm nay, một vùng đất đang đánh thức lại ký ức lịch sử và khát vọng phát triển.
Một miền đất hai lần hợp nhất: Hồi ức “Hà Nam Ninh” trở lại
Chính phủ đã phê duyệt Đề án sáp nhập ba tỉnh Ninh Bình, Nam Định và Hà Nam thành một đơn vị hành chính mới – vẫn lấy tên là tỉnh Ninh Bình. Trung tâm chính trị – hành chính đặt tại thành phố Hoa Lư. Đây là lần thứ hai trong lịch sử ba tỉnh này “trở về chung một mái nhà”, sau giai đoạn 1975–1991 từng tồn tại dưới tên gọi Hà Nam Ninh.
Với diện tích gần 4.000 km², dân số hơn 3,8 triệu người, tỉnh Ninh Bình mới không chỉ sở hữu quy mô hành chính lớn, mà còn là nơi giao thoa của nhiều dòng chảy lịch sử – văn hóa bền vững nhất đồng bằng Bắc Bộ.
Người dân nơi đây vẫn còn nhắc đến “thời Hà Nam Ninh” như một quãng đời gắn bó: từ những chuyến xe đạp xuyên tỉnh, những học sinh học chung chương trình giáo dục tỉnh lỵ, đến những lễ hội văn hóa không phân biệt địa danh. Khi đó, Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam cùng chung một biểu tượng vùng – cùng đối mặt với khó khăn hậu chiến, rồi cùng chứng kiến những thay đổi lớn của thời kỳ Đổi mới.
Giờ đây, khi ba tỉnh hợp nhất một lần nữa, ký ức “Hà Nam Ninh” bỗng sống lại trong tâm thức nhiều người. Nhưng lần này, sáp nhập không chỉ là hành chính – mà là một chiến lược phát triển dài hạn, mang khát vọng đưa miền đất cổ lên vị thế mới.
Địa linh nhân kiệt: Trầm tích văn hóa hợp nhất trong một không gian mới
Không nhiều địa phương sở hữu chiều sâu văn hóa – lịch sử phong phú như vùng đất này. Tỉnh Ninh Bình mới có thể coi là bản giao hưởng giữa hoa văn Đinh – Lê, phồn thịnh Trần – Lý, và nếp sống Bắc Bộ đậm đặc.
Tràng An – khu di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới đầu tiên của Việt Nam – trải dài trong không gian di tích cố đô Hoa Lư. Nơi đây từng là kinh đô đầu tiên của nhà nước phong kiến Đại Cồ Việt, đánh dấu thời kỳ độc lập tự chủ. Trong khi đó, Nam Định là quê hương của triều Trần hưng thịnh, với đền Trần, phủ Thiên Trường và hàng chục di tích gắn với thời đại kháng Nguyên oai hùng. Hà Nam lại được biết đến với ngôi chùa Tam Chúc – biểu tượng Phật giáo đồ sộ và cảnh quan thanh tịnh vào bậc nhất Đông Nam Á.
Chưa kể, văn hóa dân gian và tín ngưỡng bản địa nơi đây cũng phong phú bậc nhất: hát chèo, ca trù, lễ hội Phủ Dầy, lễ hội Đền Trần, hội Tràng An – tất cả đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể.
Với không gian mới, tỉnh Ninh Bình không chỉ kết nối ba vùng hành chính, mà còn đang nối lại những mạch ngầm văn hóa từng bị chia tách bởi địa giới suốt nhiều thập kỷ.
Tiềm năng du lịch – ẩm thực: Một vùng, hàng trăm trải nghiệm đặc sắc
Sáp nhập ba tỉnh, Ninh Bình mới lập tức trở thành “vùng đất vàng” của ngành du lịch phía Bắc. Không một tỉnh nào khác ở đồng bằng Bắc Bộ sở hữu hai ngôi chùa lớn nhất Việt Nam – chùa Bái Đính (Ninh Bình) và chùa Tam Chúc (Hà Nam) – với quy mô hàng trăm héc-ta và kiến trúc kỳ vĩ.
Khu danh thắng Tràng An, hang Múa, Tam Cốc – Bích Động từ lâu là điểm đến nổi tiếng trong bản đồ du lịch quốc tế. Trong khi đó, Nam Định nổi bật với hệ thống nhà thờ cổ, làng nghề truyền thống (dệt Nam Định, đồng Đại Bái) và ẩm thực đa dạng.
Với du khách sành ăn, không thể không nhắc đến phở bò Nam Định – di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, được xem là một trong những phiên bản nguyên gốc nhất của phở Việt. Còn tại Ninh Bình, món dê tái chanh từng lọt top 36 món thịt dê ngon nhất thế giới do TasteAtlas bình chọn, cùng với cơm cháy, ốc núi và rượu Kim Sơn tạo nên “bản đồ ẩm thực” hấp dẫn.
Với việc mở rộng hành lang du lịch theo tuyến Tam Chúc – Tràng An – đền Trần – Phủ Dầy, tỉnh mới hoàn toàn có thể trở thành trung tâm du lịch văn hóa – tâm linh lớn nhất miền Bắc.
Một vùng đất – nhiều khởi đầu mới
Hành trình sáp nhập lần này không đơn thuần là trở về một cái tên cũ. Đó là bước đi chiến lược, khai mở tiềm năng phát triển bền vững trên nền tảng văn hóa – con người. Với hạ tầng ngày càng đồng bộ (cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ, tuyến đường sắt xuyên Bắc – Nam đi qua cả ba tỉnh), Ninh Bình mới được kỳ vọng sẽ trở thành vùng động lực phát triển kinh tế – du lịch – dịch vụ trọng điểm trong vùng đồng bằng sông Hồng mở rộng.
Trong không gian tái hợp ấy, người dân không chỉ nhớ về quá khứ “Hà Nam Ninh” mà còn đặt niềm tin vào một tương lai “Ninh Bình mới” – nơi hội tụ bản sắc, kết nối vùng và khơi nguồn cho hành trình mới.